Dünyadan Haberler - 4

Sri Lanka'daki afetlerde ölenlerin sayısı 56'ya çıktı

Ülkede geçen haftadan bu yana devam eden yağışların dün şiddetlenmesiyle yol açtığı afetlerde can ve mal kayıpları oldu.

Sri Lanka Afet Yönetimi Merkezinden yapılan açıklamaya göre felaketlerde ölenlerin sayısı 56'yı bulurken 21 kişiden hala haber alınamıyor.

Ülkede 600'den fazla sayıda ev, tarım arazileri ve yollar sular altında kaldı.

Öte yandan hükümet, tüm devlet daireleri ve okulların kapatıldığını duyurdu.

Yetkililer, dağlık bölgelerde kaya ve ağaçların raylara düşmesi sonucu bazı tren seferlerinin durdurulduğunu, bazı hatların ise sel nedeniyle su altında kaldığını bildirdi.

ABD Başkanı Trump: Tüm üçüncü dünya ülkelerinden gelen göçü kalıcı olarak durduracağım

Trump, ABD merkezli Truth Social hesabından göçmenlik politikalarına ilişkin açıklamada bulundu.

ABD'nin teknolojik açıdan gelişmiş olduğunu ancak göç politikalarının bu başarılara zarar verdiğini savunan Trump, "ABD sisteminin tamamen iyileşmesi için tüm üçüncü dünya ülkelerinden gelen göçü kalıcı olarak durduracağım." ifadesini kullandı.

Eski ABD Başkanı Joe Biden ve yönetimi tarafından ülkeye "yasa dışı şekilde" yapıldığını savunduğu kabulleri de sonlandıracağını belirten Trump, "ABD'ye katkı sağlamayan ve ülkeyi sevmeyen kişilerin" geri gönderileceğine işaret etti.

Trump, vatandaş olmayan kişilere sağlanan tüm federal yardımların sona erdirileceğini vurgulayarak, "Güvenlik riski taşıyan ya da Batı medeniyetine uyum sağlayamayan tüm yabancı uyrukluları sınır dışı edeceğim." açıklamasında bulundu.

Hong Kong'da sitede çıkan yangında ölenlerin sayısı 128'e yükseldi

Hong Kong İtfaiyesinden yapılan açıklamada, yangında şu ana dek aralarında bir itfaiyecinin de olduğu 128 kişinin yaşamını yitirdiği, 11'i itfaiyeci 76 kişinin yaralandığı belirtildi.

Yaklaşık 4 bin kişinin yaşadığı tahmin edilen sitede yangın söndürme çalışmaları yaklaşık 40 saati aşkın süredir devam ediyor.

Kurtarma çalışmalarını sürdüren itfaiye ekiplerinin, siteden aldıkları yardım çağrılarından 25'ine henüz erişemediği kaydedildi.

Tai Po yangını

Tai Po ilçesinde 1900'den fazla dairenin bulunduğu Wang Fuk Sitesi'nde 26 Kasım'da öğle saatlerinde başlayan yangın, binaların tadilatı için dış cephelerine kurulu bambu iskeleler ile yanıcı izolasyon malzemelerinin tutuşmasıyla hızla yayılmıştı.

Emniyet yetkilileri, yangına ilişkin sitedeki tadilatı yürüten inşaat şirketinin 2 müdürü ile danışman mühendis olmak üzere 3 kişiyi "taksirle ölüme sebebiyet vermek" suçlamasıyla gözaltına almıştı.

Yangınların şiddeti için 5 kademeli derecelendirme sistemi kullanılan Hong Kong'da 17 yıl sonra ilk defa 5. seviye alarmı verilmişti.

Olay, Hong Kong'da son 70 yılda en fazla can kaybına yol açan yangın olarak kayıtlara geçti.

Kediler sandığımızdan çok daha sonra yoldaşımız oldu

Oxford Üniversitesi’nden Prof. Greger Larson, “Şu an hayatımızın her yerindeler, televizyon programlarında, internette hakimler. Ancak bugün bildiğimiz insan–kedi ilişkisi, 10.000 yıl önce değil, yalnızca 3.5–4 bin yıl önce başlıyor” dedi.

Tüm evcil kediler, Afrika yaban kedisi (Felis catus) türünden geliyor. Ne zaman, nerede ve nasıl evcilleştikleri uzun süredir tartışılıyordu.

Mısır uygarlığının kedilere duyduğu saygı, sanat eserlerinde ve mumyalarda korunmuştu.

Kediler daha sonra gemilerde farelerle mücadele için kullanıldı ve dünya geneline yayıldı. Araştırmaya göre kediler Avrupa’ya yalnızca 2.000 yıl önce, Roma dönemiyle birlikte ulaştı; ardından İpek Yolu üzerinden Çin’e taşındı.

Bugün kediler Antarktika hariç dünyanın her yerinde bulunuyor.

Çin’de farklı bir kedi türü insanlarla birlikte yaşamış

Araştırmacılar ayrıca Çin’de, evcil kedilerden çok daha önce insanların yanında yaşamış başka bir türün izlerine rastladı.

Leopar kedisi olarak bilinen ve benekli bir görünüme sahip küçük bir yaban kedisinin yaklaşık 3.500 yıl boyunca insan yerleşimlerinde yaşadığı belirlendi.

Pekin Üniversitesi’nden Prof. Shu-Jin Luo, bu ilişkinin karşılıklı zarar vermeden bir arada yaşama anlamına gelen “kommensal” bir ilişki olduğunu belirterek, “Leopar kedileri insanlar için doğal bir haşere kontrolü sağlıyordu, insanlar da buna karşı çıkmıyordu” dedi.

Bennu asteroidinde yaşamın yapı taşlarından triptofan kanıtı bulundu

Keşif, NASA’nın 2020’de Bennu yüzeyine iniş yaparak 121,6 gram kaya ve toz örneği topladığı OSIRIS-REx görevinin geri getirdiği materyaller üzerinde yapılan analizlerden elde edildi. Örneklerin küçük bir bölümü dünya genelindeki araştırmacılara dağıtılmış durumda.

Bennu’nun bileşiminin Güneş sisteminin erken dönemine ait kimyasal özellikler taşıması, yaşamın başlangıcına ilişkin önemli ipuçları sunuyor.

Daha önce yapılan incelemelerde, Dünya’daki canlılarda bulunan 20 amino asidin 14’ü, ayrıca DNA ve RNA’nın yapı taşları olan beş nükleobaz tespit edilmişti.

Yeni analizle birlikte, triptofanı da içeren protein yapıcı amino asitlerin sayısı 20 üzerinden 15’e yükseldi. NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden astro-kimyager José Aponte, “Triptofanın bulunması büyük bir gelişme, çünkü şimdiye kadar hiçbir meteorda veya uzay örneğinde görülmemişti” dedi.

Aponte, bu keşfin yaşamın yalnızca Dünya’da oluşmadığı, Güneş sisteminin erken döneminde uzayda doğal olarak üretildiği görüşünü güçlendirdiğini söyledi.

NASA araştırmacıları, örneğin temiz koşullarda alınmış olması nedeniyle bulgunun dünya kaynaklı bir kirlenme olma ihtimalinin düşük olduğunu belirtiyor. Yeni analiz, yalnızca 50 miligramlık örnek üzerinde yapıldı; sonuçların kesinleşmesi için daha fazla test gerekiyor.

Asteroitler yaşamın malzemelerini Dünya’ya taşımış olabilir

Uzmanlara göre Bennu ve benzeri gök cisimleri, yaşamın temel moleküllerini erken Dünya’ya ulaştırmış olabilir. Bennu üzerinde amonyak ve çeşitli minerallerin de bulunması, organik kimyanın uzayda da doğal olarak gelişebildiğini gösteriyor.

Pennsylvania Eyalet Üniversitesi’nden Kate Freeman, “Asteroitler erken Dünya’nın market kamyonları gibiydi; yaşam öncesi ortamımıza molekülleri onlar taşıdı” değerlendirmesini yaptı.

Bennu’nun olası çarpışma riski

Bennu, yaklaşık yarım kilometre genişliğinde bir gök cismi ve veriler, 2182 yılında Dünya’ya çarpma olasılığının yüzde 0,037 olduğunu gösteriyor. Bilim insanları, böyle bir çarpmanın küresel iklim üzerinde “etki kışı” yaratabileceği uyarısında bulunuyor.

Uzmanlar, OSIRIS-REx gibi örnek getirme görevlerinin önemine dikkat çekerek, Dünya atmosferine giren meteoritlerin kimyasal yapılarının değiştiğini, bu nedenle uzaydan doğrudan getirilen örneklerin benzersiz bir zaman kapsülü olduğunu vurguluyor.

Yeni bulgu, yaşamın kökenine dair en güçlü ipuçlarından biri kabul ediliyor. Bilim insanlarına göre sonuçlar, erken Güneş sisteminde gelişen kimyasal süreçlerle bugün bildiğimiz yaşam arasında doğrudan bir bağ olduğunu gösteriyor.

Fransa, 25 yıl sonra yeniden askerlik uygulamasına dönüyor

Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, genç kadın ve erkeklerin gönüllü olarak 10 aylık ücretli askeri eğitim alacağı yeni planı duyurdu.

Programın gelecek yazdan itibaren aşamalı şekilde uygulanmaya başlayacağı belirtildi. Öncelikle 18 ve 19 yaşındakiler programa alınacak ve aylık en az 800 euro ödeme yapılacak.

Macron, Grenoble yakınlarındaki bir piyade üssünde yaptığı açıklamada, “Tehlikeden kaçınmanın tek yolu ona hazırlanmaktır. Kendimizi savunmak, hazır olmak ve saygı görmek için ulusu harekete geçirmeliyiz” dedi. Bu hizmetin “gençliğe duyulan güvenin bir göstergesi” olduğunu söyledi.

Uygulamanın ilk aşamada 2026’da 3.000 genci kapsayacağı, 2035’e kadar bu sayının 50.000’e yükselmesinin planlandığı duyuruldu. Fransa’nın hâlihazırda 200.000 asker ve 47.000 yedek personeli bulunuyor. Yeni düzenleme ile profesyonel asker, yedekler ve gönüllülerden oluşan üç basamaklı bir yapı hedefleniyor.

Benzer uygulamalar Avrupa’da yaygınlaşıyor

Rusya’nın agresif politikaları nedeniyle askeri güçlerini güçlendirmeye çalışan birçok Avrupa ülkesi, son dönemde farklı modellerde askerlik programları yürürlüğe koydu.

Belçika ve Hollanda gönüllü askerlik başlatırken, Almanya benzer bir plan üzerinde çalışıyor. Litvanya ve Letonya’da kura sistemine dayalı zorunlu askerlik uygulanıyor.

İsveç’in NATO’ya katılmasının ardından 9–15 aylık askeri hizmet sistemi yeniden başlatıldı. Finlandiya ve Yunanistan ise askerliği hiç kaldırmadı.

Belçika Savunma Bakanlığı bu ay 17 yaşındakilere gönüllü askerlik için ayda yaklaşık 2.000 euro teklif içeren mektuplar gönderdi. Fransa genelinde yapılan son kamuoyu araştırması, halkın yüzde 73’ünün gönüllü askerliği desteklediğini gösterdi.

Rusya tehdidi ulusal söylemin merkezinde

Son dönemde Fransız siyasi ve askeri liderler, potansiyel bir Rusya çatışmasına hazırlığın gerekliliğini sıkça vurguluyor. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Fabien Mandon, askeri planlamanın “önümüzdeki üç-dört yıl içinde Rusya ile bir karşılaşma ihtimali üzerine kurulduğunu” söylemiş ve “savaşta çocuk kaybetmeye hazırlanılması gerektiğini” ifade etmişti. Sözleri büyük tepki çekmiş, Macron ise genç gönüllülerin Ukrayna’ya gönderilmeyeceğini kesin bir dille açıklamıştı.

Ancak eleştiriler de mevcut. 21 yaşındaki mağaza çalışanı Lalie, “Gençlerin ruh sağlığı ve ekonomik sorunları çözülmeden bu proje öncelik olmamalı” yorumunda bulundu.

Fransa’da zorunlu askerlik 1996’da dönemin Cumhurbaşkanı Jacques Chirac tarafından kaldırılmış ve 2001’de tamamen sonlandırılmıştı. Ülkede hâlâ liseli gençlerin “Savunma ve Vatandaşlık Günü”ne katılım zorunluluğu bulunuyor.

Yeni planın bütçesinin nasıl sağlanacağı ise soru işareti. Fransa ciddi bir borç krizinin eşiğinde ve parlamentoda 2026 bütçesi hâlâ onaylanamadı.

Trump yönetimi 19 ülkeden gelen Green Card sahiplerini yeniden inceleyecek

ABD Vatandaşlık ve Göçmenlik Hizmetleri Direktörü Joseph Edlow, Başkan Trump’ın talimatıyla “risk teşkil eden ülkelerden gelen her yabancının Green Card dosyasının kapsamlı ve titiz bir şekilde yeniden değerlendirileceğini” belirtti.

BBC’nin söz konusu ülkelerin hangileri olduğu sorusuna yanıt olarak kurum, Haziran ayında Beyaz Saray tarafından yayımlanan ve Afganistan, Küba, Haiti, İran, Somali ve Venezuela’nın da yer aldığı bir bildiriyi işaret etti.

Açıklama, Çarşamba günü Washington DC’de bir Afgan vatandaşının iki Ulusal Muhafız askerine ateş açarak ağır yaraladığı saldırının ardından geldi. Şüpheli Rahmanullah Lakanwal’ın, ABD’nin Afganistan’dan çekilmesinin ardından özel göçmen koruması programı kapsamında 2021’de ülkeye geldiği bildirildi.

Başkan Donald Trump, saldırının ulusal güvenlik tehdidini gözler önüne serdiğini söyledi.

Edlow’un perşembe günü sosyal medyada yaptığı paylaşım, saldırıya doğrudan atıf yapmadı. Edlow, “Bu ülkenin ve Amerikan halkının güvenliği her şeyden önce gelir. Amerikan halkı, önceki yönetimin sorumsuz yerleştirme politikalarının bedelini ödemeyecek” ifadelerini kullandı.

Green Card incelemesinin nasıl yürütüleceğine dair ayrıntı verilmedi.

Haziran ayındaki başkanlık bildirisi, “yabancı teröristlerden ve diğer ulusal güvenlik ile kamu güvenliği tehditlerinden korunmak” amacıyla bazı ülkelerden girişlerin kısıtlanmasını öngörüyordu. Yönetim, güvenlik endişeleri ile iş, öğrenci ve turist vizelerinde yüksek kalış aşımı oranlarını değerlendirme kriteri olarak sıralamıştı.

Bildiri, “Taliban, Küresel Terör Örgütü (SDGT) statüsündedir ve Afganistan’da kontrolü elinde bulundurmaktadır. Afganistan’ın pasaport ve resmi belge düzenlemede yetkin bir otoritesi yoktur ve uygun tarama ve güvenlik protokollerine sahip değildir” ifadelerini içeriyordu.

İncelemeye tabi tutulacak diğer ülkeler arasında Burma, Çad, Kongo Cumhuriyeti ve Libya da bulunuyor.

Çarşamba günkü saldırı sonrası Başkan Trump sert bir açıklama yaparak, “Bu saldırı ülkemizin karşı karşıya olduğu en büyük ulusal güvenlik tehdidini gösteriyor. Önceki yönetim dünyanın dört bir yanından 20 milyon bilinmeyen ve taranmamış yabancıyı ülkeye soktu. Hiçbir ülke böyle bir riski kaldırmayı göze alamaz” dedi.

USCIS geçtiğimiz hafta, eski Başkan Joe Biden döneminde kabul edilen mültecilerin tamamı için de inceleme başlatıldığını duyurmuştu. Aynı kurum, Çarşamba günü Afganlardan gelen tüm göçmenlik başvurularının “güvenlik ve tarama protokollerinin gözden geçirilmesi” gerekçesiyle askıya alındığını açıkladı.

Kudüs'te bir Filistinli, İsrail askerinin açtığı ateş sonucu yaralandı

İsrail askerlerinin, işgal altındaki Batı Şeria'nın kuzeyindeki Cenin kentinde 2 Filistinliyi yakın mesafeden ateş açarak öldürmesinden birkaç saat sonra Kudüs'te de benzer bir olay yaşandı.

İsrail polisinden yapılan yazılı açıklamada, sınır muhafızları birliğinin, Kudüs'ün güneyindeki bir askeri kontrol noktası yakınlarında Kudüs'e giriş izni olmayan Filistinlileri yakalamak için "operasyon" düzenlediği kaydedildi.

"Operasyon" sırasında yoldan geçen halk otobüsündeki bir askerin, kontrol noktasında yaşananların "güvenlikle" ilgili bir olay olduğunu düşünüp otobüsten indiği ve Filistinlilere ateş açtığı ve birinin yaralanmasına neden olduğu ifade edildi.

Polislerden yaralanan olmadığı aktarıldı.

Açıklamada, yaralı Filistinlinin durumuna ilişkin bilgi verilmezken İsrail devlet televizyonu Filistinlinin durumunun kritik olduğunu açıkladı.

İsrail güçleri, Cenin Mülteci Kampı yakınlarındaki Cebel Ebu Zahir bölgesinde ellerini havaya kaldırarak teslim olan 2 Filistinliyi infaz etmişti.

Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere katil İsrail'i kınadı

Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere katil İsrail'i kınadı

ANKARA (AA) - Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere, İsrail'in işgal altındaki Batı Şeria'da Filistinlilere yönelik şiddeti artırmasını kınayarak, İsrail'e uluslararası hukukun yükümlülüklerini yerine getirme ve Filistin nüfusunu koruma çağrısında bulundu.

Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere dışişleri bakanlarının yayımladığı ortak yazılı açıklamada, Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisinin (UNOCHA) verilerine göre, İsrail'in ekimde işgal altındaki Batı Şeria'da Filistinlilere yönelik 264 saldırı gerçekleştirdiği ve bunun, 2006'dan bu yana bir ayda tespit edilen en yüksek rakam olduğu belirtildi.

Açıklamada, "İsrail'in işgal altındaki Batı Şeria'da Filistinlilere yönelik şiddeti artırmasını güçlü bir şekilde kınıyoruz. İsrail'e uluslararası hukukun yükümlülüklerini yerine getirme ve Filistin nüfusunu koruma çağrısında bulunuyoruz. İsrail, bu saldırıların sorumlularından hesap sormalı ve şiddeti önlemeli." ifadelerine yer verildi.

Batı Şeria'da yaşananların uzun vadeli barış ve güvenliği tehlikeye attığına, Gazze'deki ateşkes planını dengesizleştirdiğine işaret edilen açıklamada, saldırıların bir an evvel son bulması gerektiği vurgulandı.

Açıklamada, Filistinlilerin topraklarını gasbederek kurulan en büyük Yahudi yerleşimlerinden olan Maale Adumim'in genişletilmesini öngören E1 projesi kapsamında son 3 haftada 3 binden fazla yasa dışı konutun yapımının onaylandığına vurgu yapılarak, İsrail'in bu politikasından vazgeçmesi çağrısında bulunuldu.

Açıklamada, Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere'nin bölgede adil ve kapsamlı bir çözüme olan bağlılıklarını teyit ettiği, müzakere yoluyla sağlanacak iki devletli çözümü desteklediği kaydedildi.

İsrail tarafından Gazze'de işlenen soykırımın başladığı 8 Ekim 2023'ten bu yana işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te de Filistinlilere yönelik gözaltı, baskın ve saldırılarda artış yaşanıyor. Batı Şeria ve Doğu Kudüs'teki baskınlarda en az 993 Filistinli hayatını kaybetti, yaklaşık 7 bin Filistinli de yaralandı.

Fransa'da Louvre Müzesi'nin giriş ücretleri AB ve 3 ülke dışındaki ziyaretçiler için 2026'da artacak

Ulusal basındaki haberlere göre, Paris'teki dünyaca ünlü Louvre Müzesi'nin Yönetim Kurulu, müzeye giriş ücretlerinde 14 Ocak 2026'da değişikliğe gidilmesini kabul etti.

Yeni düzenlemeye göre, AB, İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç dışından gelen ziyaretçiler için giriş biletleri söz konusu tarihten itibaren yüzde 45 artarak 32 avro olacak.

Fransa Kültür Bakanı Rachida Dati, bu yılın başında yaptığı açıklamada, Louvre Müzesi'nin giriş ücretleri için farklı fiyatlar uygulanmasını istediğini dile getirmişti.

Sri Lanka'da şiddetli yağışların neden olduğu afetlerde 47 kişi öldü

Yerel Daily Mirror gazetesinin haberine göre, Sri Lanka Afet Yönetim Merkezi'nden yapılan açıklamada, ülkede geçen haftadan bu yana devam eden şiddetli yağışların yol açtığı afetlerde can kayıpları olduğu belirtildi.

Açıklamada, afetlerde 47 kişinin öldüğü, 21 kişinin kaybolduğu aktarılarak çok sayıda ev, tarım arazisi ve yolun sular altında kaldığı ifade edildi.

Ülke genelinde afetlerden 5 bin 893 kişinin etkilendiği kaydedildi.

Yetkililer, dağlık bölgelerde kayalar, çamur ve ağaçların raylara düşmesi sonucu bazı tren seferlerinin durdurulduğunu, bazı hatların ise sel nedeniyle su altında kaldığını bildirdi.

Venezuela lideri Maduro, olası saldırıya karşı Hava Kuvvetlerine "hazır olun" talimatı verdi

Ulusal basındaki habere göre Maduro, başkent Caracas’ta düzenlenen Bolivarcı Askeri Havacılığın 105. yıl dönümü törenlerine katıldı ve ülkesine yönelik artan ABD tehditlerine tepki gösterdi.

Maduro, Venezuela’ya yönelik gerçekleşebilecek muhtemel saldırı ihtimaline karşı Hava Kuvvetlerine "tetikte ve göreve hazır olun" talimatı verdiğini ifade etti.

Yaklaşık 17 haftadır çeşitli tehditlere maruz kaldıklarını vurgulayan Maduro, "(ABD) Emperyalist yabancı güçler, Karayip Denizi’nin, Güney Amerika’nın ve Venezuela’nın barışını ne ABD kamuoyunun ne dünya kamuoyunun ne de güçlü Venezuela kamuoyunun inandığı sahte ve abartılı gerekçelerle sürekli tehdit ediyor." dedi.

Maduro, ülkenin onurundan ve bağımsızlığından ödün vermeden yoluna devam ettiğini belirterek, "Bugün Venezuela’da halkımızı korkutan hiçbir tehdit veya saldırganlık yok. Bu halk, Bolivar’ın öncülüğünde vatanını, topraklarını, denizlerini, gökyüzünü ve tarihini savunmak için sükunetle hazırlandı." diye konuştu.

ABD'den Cartel de los Soles kararı

ABD, Maduro ve üst düzey Venezuelalı yetkililerin yönettiğini iddia ettiği Cartel de los Soles suç örgütünü Yabancı Terörist Örgütler (FTO) listesine almıştı.

Venezuela, varlığını kabul etmediği ABD'nin Cartel de los Soles adımını, ülkeye müdahale etmek için bahane oluşturma girişimi olarak nitelendirmişti.

ABD'nin, "uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele" gerekçesiyle gönderdiği dünyanın en büyük uçak gemisi USS Gerald R. Ford ve saldırı grubunun, Latin Amerika bölgesine ulaştığı belirtilmişti.

Venezuela Devlet Başkanı Maduro da buna karşılık ülkede 4,5 milyon milis gücünü seferber ettiğini ve herhangi bir saldırıyı püskürtmeye hazır olduğunu açıklamıştı.