Dünyadan Haberler - 3

Kolombiya'da 14 ton uyuşturucu ele geçirildi

Ulusal basında çıkan habere göre, ülkenin Buenaventura Limanı'na baskın yapan güvenlik güçleri son 10 yılın en büyük operasyonunu gerçekleştirdi.

Operasyonda, konteynerdeki alçı torbalarına gizlenmiş 14 ton kokain ele geçirildi.

Emniyet yetkililerinden konuya ilişkin yapılan açıklamada, söz konusu kokainin Hollanda'ya gönderilmesinin planlandığı ve el konulan kokainin piyasa değerinin yaklaşık 388 milyon dolar olduğu bildirildi.

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, son 10 yılın en büyük operasyonunu icra eden polisleri tebrik ederek, "Tek bir kişi bile ölmeden 14 ton kokain ele geçirildi." ifadesini kullandı.

ABD, Petro'yu yaptırım listesine almıştı

ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisinden yapılan yazılı açıklamada, Kolombiya Cumhurbaşkanı Petro, eşi Veronica del Socorro Alcocer Garcia, oğlu Nicolas Petro ve İçişleri Bakanı Armando Benedetti'nin "özel olarak belirlenmiş vatandaşlar listesine" eklendiği, bu kişilere yaptırım uygulanacağı belirtilmişti.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent de yazılı açıklamasında, Petro'nun iktidara gelmesinden bu yana Kolombiya'daki kokain üretiminin on yılların en yüksek seviyesine ulaştığını, Petro'nun uyuşturucu kartellerinin artmasına izin verdiğini ve bu faaliyetleri durdurmayı reddettiğini savunmuştu.

Petro ise farklı dönemlerde yaptığı açıklamalarda, ABD Başkanı Donald Trump'ı ve ABD'li yetkilileri hükümetine karşı "önyargılı" davranmakla suçlamış ve uyuşturucu örgütleriyle mücadelede kendisini tarihin en başarılı Cumhurbaşkanı olarak nitelemişti.

ABD, eylül ayında Kolombiya'yı uyuşturucuyla mücadelede başarısız bularak "sertifikalı ülkeler" listesinden çıkarmıştı.

İspanya'da kömür madeninde meydana gelen göçükte 3 işçi toprak altında kaldı

Asturias özerk yönetim hükümetine bağlı Acil Servis ve Jandarma kurumundan, İspanyol basınına yapılan açıklamada, Cangas del Narcea Belediyesine bağlı Vega de Rengos'ta bir kömür madeninde göçük meydana geldiği ve en az 3 işçinin toprak altında kaldığı duyuruldu.

Yetkililer, göçüğün yerel saatle 16.58'de (TSİ 18.58) madenin eksi 2'nci katındaki zeminde meydana geldiğini, bölgeye kurtarma ekipleri, sağlık ve çok işlevli 2 helikopter gönderildiğini belirtti.

İspanyol basınındaki haberlerde, Asturias özerk hükümeti Enerji ve Madencilik Genel Müdürü Javier Cuell ile bölgedeki bazı siyasetçilerin, müfettişlerin ve uzmanların da olay yerinde olduğu, çöküş nedeniyle ilgili henüz bir bilgi verilmediği kaydedildi.

EFE haber ajansına açıklama yapan ve kömür madeninin dışında bulunan Cangas del Narcea Belediye Başkanı Luis Fontaniella, önceliğin kurtarma operasyonu olduğunu söyledi.

Maden sahalarının yoğunlukta olduğu Asturias bölgesinde, 31 Mart'ta Degana Belediyesine bağlı Cerredo'daki bir madende meydana gelen grizu patlamasında 5 madenci hayatını kaybetmişti.

EBU, "İsrail'in müdahale ettiği" iddiası sonrası Eurovision Şarkı Yarışması'nda güncelleme yapacak

EBU'dan yapılan yazılı açıklamada, EBU üyeleriyle yapılan istişarelerin ardından Eurovision Şarkı Yarışması'nda bir dizi revizyona gidileceği bildirildi.

Açıklamada, Eurovision Şarkı Yarışması'nın oylama sistemindeki yapılacak güncellemelerle, güven şeffaflık ve izleyici katılımının güçlendirilmesinin hedeflendiği belirtildi.

Güncellenen oylama talimatlarının, sanatçıların uygun şekilde tanıtımını desteklediği ancak "orantısız tanıtım kampanyalarını, özellikle de hükümet veya devlet kurumları dahil, üçüncü taraflarca yürütülen kampanyaları caydırdığı" aktarıldı.

Katılımcı yayıncı ve sanatçılar, oylama sonucunu etkileyebilecek üçüncü tarafların tanıtım kampanyalarına aktif katılmasının veya katkıda bulunmasının yasak olduğu ve sonuçları haksız şekilde etkilemeye yönelik her türlü girişimin yaptırımla sonuçlanacağı kaydedildi.

Jüri ve seyirci oyları arasında 50-50 oranında ağırlık dengesi oluşturulacak

Mayıs 2026'da Avusturya'nın başkenti Viyana'da düzenlenecek yarışmada, ödeme yöntemi başına maksimum oy sayısının 20'den 10'a düşürüleceği duyuruldu. İzleyicilerin, birden fazla katılımcıya desteklerini aktif olarak paylaşmaya teşvik edileceği vurgulandı.

Müzik uzmanlarından oluşan profesyonel jürilerin, 2022'den bu yana ilk kez Yarı Finallere geri döneceği ve Büyük Final'de olduğu gibi jüri ve seyirci oyları arasında yaklaşık 50-50 oranında ağırlık dengesi oluşturulacağı bildirildi.

Tüm jüri üyelerinin, bağımsız ve tarafsız oy kullanacaklarını resmi bir beyanname ile imzalayacağı aktarıldı.

"Mevcut kurallarımızın uygulanmasını güçlendireceğiz"

Açıklamada görüşlerine yer verilen Eurovision Şarkı Yarışması Direktörü Martin Green, yarışmanın" tarafsızlığı ve bütünlüğünün" son derece önemli olduğunu belirtti.

Green, yarışmanın tarafsız bir alan olmaya devam etmesi ve araçsallaştırılmaması gerektiğini dile getirerek, şunları kaydetti:

“Bugün duyurduğumuz değişikliklerin yanı sıra şarkı sözleri veya sahne düzenlemeleri gibi yollarla yarışmanın kötüye kullanılmasını önlemek için mevcut kurallarımızın uygulanmasını da güçlendireceğiz. Ayrıca üyelerimizin şarkı yarışmasını tanımlayan kuralları ve değerleri tam anlamalarını ve bunlara uymaktan sorumlu olmalarını sağlamak için onlarla yakın işbirliği içinde çalışacağız."

Hollanda'nın kamu yayıncılarından AVROTROS'tan eylülde yapılan açıklamada, "İsrail hükümetinin son şarkı yarışmasında müdahale ettiği ve etkinliğin siyasi bir araç olarak kullanıldığı kanıtlandı." ifadelerine yer verilmişti.

Avrupa'da birçok ülke, İsrail'in Eurovision'a katılmasını istemiyor

İrlanda, İzlanda, Hollanda, Slovenya, Belçika ve İspanya da dahil olmak üzere birçok ülke, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki saldırıları nedeniyle gelecek yılki Eurovision Şarkı Yarışması'ndan çıkarılmasını talep ederek, katılması durumunda yarışmayı boykot edeceklerini açıklamışlardı.

Almanya Başbakanı Friedrich Merz ise bu ülkelerin aksine İsrail'in Eurovision Şarkı Yarışması'ndan ihraç edilmesi halinde Almanya'nın müzik yarışmasına katılmaktan gönüllü olarak vazgeçmesi gerektiğini söylemişti.

Yarışmayı düzenleyen EBU, 14 Ekim'de, İsrail'in Eurovision Şarkı Yarışması'nda sahne almasına izin verilip verilmeyeceğine ilişkin kasımda yapılması planlanan oylamanın aralığa ertelendiğini duyurmuştu.

Hamas: İsrail, Gazze'nin doğusunda kontrolü altındaki bölgelerdeki binaların yıkımına yoğunlaştı

İsrail ordusu 10 Ekim'de varılan ateşkes anlaşması uyarınca Gazze'nin doğusunda Sarı Hat adı verilen bölgeye çekilmişti.

İsrail ordusu, Gazze'nin yaklaşık yüzde 50'lik kısmını oluşturan bu bölgede geniş çaplı bir yıkım sürdürüyor.

Hamas Sözcüsü Hazım Kasım yaptığı yazılı açıklamada, İsrail'in kendi kontrolü altındaki bu bölgelerde bulunan yerleşim yerleri ve binaların yıkımına yoğunlaştığını dile getirdi.

İsrail'in Gazze'de saldırılarda ayakta kalan kentsel yapıları sistematik olarak yıkıma uğrattığını kaydeden Kasım, bunun ateşkes anlaşmasının açık ihlali olduğunu vurguladı.

Kasım, anlaşmanın garantörlerine bu ihlallerin durdurulması için ciddi bir şekilde harekete geçme çağrısı yaptı.

İsrail askerleri, Batı Şeria'da bir Filistinliyi öldürdü ve cesedini alıkoydu

Filistin haber ajansı WAFA'ya göre, İsrail özel kuvvetleri, Nablus'un batısındaki Tel kasabasına gizlice sızarak Yunus Velid Muhammed Iştiyye (24) isimli bir Filistinlinin evini kuşatmaya aldı. Daha sonra da bölgeye askeri araçlar sevk edildi.

İsrail güçleri, kuşatmaya aldığı evin çevresinde ateş açmaya ve ses bombası atmaya başladı. Saldırıda yaralanan Iştiyye İsrail askerlerince gözaltına alındı ve sağlık ekiplerinin müdahalesine de izin verilmedi.

Filistin Sağlık Bakanlığından daha sonra yapılan açıklamada, Iştiyye'nin hayatını kaybettiği ve cesedinin de alıkonduğu kaydedildi.

ABD'de 1939 yılına ait orijinal "Superman" çizgi romanı, açık artırmada 9,12 milyon dolara satıldı

Heritage Auctions internet sitesindeki açıklamaya göre, bir çatı katında el değmemiş halde bulunan 1939 yılına ait orijinal Superman çizgi romanı, açık artırmayla satışa çıkarıldı.

Açık artırmada, "şimdiye kadar ödenen en yüksek fiyat" rekorunu elde ederek 9,12 milyon dolara satılan çizgi romanın Kuzey Kaliforniya'da bir evin çatı katında bulunduğu belirtildi.

İnternet sitesi, durumu "çizgi roman koleksiyonculuğunun zirvesi" olarak nitelendirdi ve "olağanüstü korunmuş kopyanın" fiyatının, önceki 6 milyon dolarlık rekoru geride bıraktığını bildirdi.

Heritage Auctions yetkilisi Lon Allen, "popüler kültürde dönüm noktası" şeklinde nitelediği çizgi romanın bu kopyasının "benzersiz" olduğunu ifade etti.

Uluslararası çizgi roman sektöründe, eski yıllara ait ve iyi korunmuş kopyalarının "bulunması en zor örnekler" olduğu ve piyasada oldukça yüksek fiyata alıcı bulabildiği biliniyor.

Gazze'de bitmeyen göç çilesi: İsrail Sarı Hat'tı genişletti, Filistinliler yeniden göçe zorlanıyor

İsrail ordusu, 10 Ekim'de varılan ateşkes anlaşması kapsamında Gazze Şeridi'nde Sarı Hat'ta çekilmişti. Sarı Hat, Gazze topraklarının doğusunda yaklaşık yüzde 50'lik bir alanı kapsıyor. Ancak İsrail bunu yeterli bulmayıp sürekli bu alanı genişletiyor.

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Sarı Hat'tı ihlal edenlere ateşle karşılık verileceği konusunda uyarı niteliğinde işaretler konulacağını duyurmasının ardından pek çok yere sarı renkli bloklar yerleştirilmeye başlanmıştı.

Ordu, dün de bu sarı renkli blokları kullanarak kontrolü altındaki alanı, Gazze kentinin Şucaiyye ve Tuffah mahallelerinin içlerine doğru 300 metre kadar genişletti. Bu bölge içinde kalan Filistinli aileler ise sığındıkları çadırları ya da hasarlı evleri terk etmek zorunda kaldı.

İsrail, anlaşmayı açıkça ihlal ediyor

Gazze Belediyesi sözcüsü Hüsnü Muhenna, İsrail ordusunun "Sarı Hat" olarak bilinen bölgeyi 300 metre daha genişletmesi nedeniyle Tuffah ve Şucaiyye mahallelerindeki onlarca ailenin yeniden göç ettiğini söyledi.

İsrail'in bu hattı genişletirken top ve tüfeklerle ateş açarak çadırlarda veya yıkılmış evlerde yaşayan halkı göçe zorladığını aktaran Muhenna, bu genişlemenin, anlaşmanın açıkça ihlali anlamına geldiğini vurguladı.

Muhanna, ayrıca Şucaiyye ve Tuffah'taki göçün "geçici bir yerinden etme değil, sivilleri sistematik olarak sıkıştırma" eylemi olduğunu ve bu durumun güvenli bir bölgede olduklarını düşünen ailelerin acısını daha da artırdığını dile getirdi.

İsrail, Sarı Hat'tı genişleterek sürekli göçü dayatıyor

Şucaiyye Mahallesi'nden Ömer Irşi, evlerinin yıkılmış olduğunu, Gazze'nin kuzeyinde ve doğusunda yaşayabilecekleri yer kalmadığını, herkesin batıya göç etmek zorunda kaldığını söyledi.

Irşi, "Sarı Hat'tın yakınındaydık ve sürekli ateş açılıyordu, saldırı oluyordu ama buna da katlanıyorduk. Şimdi Sarı Hat'tı bizim yaşadığımız yerin yakınına getirdiler ve nereye gideceğimizi bilmiyoruz." dedi.

İsrail ordusu, anlaşmayı keyfine göre uyguluyor

Ebu Hasan Cerade ise "Sarı Hat ile kendilerine dayatılan hüzünlü durumu kabullenmişken İsrail ordusunun bu hüznün üstüne bir hüzün daha eklediğini" dile getirdi.

İsrail ordusunun, sarı blokları caddenin bir ucundan alarak yaklaşık 400 metre batıya doğru ilerlediğini kaydeden Cerade, "Anlaşmaya uymuyorlar. Anlaşma İsrail askerlerinin keyfine bağlı. Sarı Hat'tı canlarının istediği gibi genişletip duruyorlar. Bunu yaparken ne Trump'ı (ABD Başkanı Donald Trump) ne anlaşmayı ne de dünyayı umursuyorlar." dedi.

"Burada savaş hiçbir şekilde sona ermiş değil, önceki gün 25 kişi öldü"

Ordunun, bu uygulamalarının Filistinliler için bir risk ve aynı zamanda büyük bir meşakkat oluşturduğunu vurgulayan Cerade, şöyle konuştu:

"Bu sarı blokların burada olması İsrail ordusunun burada olduğu, insanların bu hatta yaklaşmasının yasak olduğu anlamına geliyor. Biz anlaşmaya ve Sarı Hat'ta uyuyoruz, yaklaşmıyoruz ama neden sürekli bu hattı genişletiyorlar.

Bu yer değiştirme, yüzlerce aileyi etkiliyor, bu insanların zaten evleri yok. Bu insanların hepsi eşyalarını topladı ve bölgeyi boşalttı. Burada savaş hiçbir şekilde sona ermiş değil. Gece boyunca saldırılar devam ediyor. Önceki gün 25 kişi öldü."

Almanya Dışişleri Bakanı Wadephul: Biz burada hakem değiliz ancak Ukrayna'nın avukatıyız

Belçika’nın başkenti Brüksel'de dün başlayan Avrupa Birliği (AB) Dışişleri Bakanları Toplantısı kapsamında kentte bulunan Wadephul, burada gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Wadephul, ABD’nin Rusya-Ukrayna Savaşı'nı sonlandırmak için hazırladığı 28 maddelik planı nasıl değerlendirdiğine ilişkin soruya, "bu planı Ukrayna ve Rusya arasında acilen görüşülmesi gereken konuların bir listesi olarak gördüğü" yanıtını verdi.

Bunu nihai bir plan olarak değerlendirmediğini aktaran Wadephul, ABD’nin her iki tarafı masaya getirmeye yönelik çabalarını memnuniyetle karşıladığını ifade etti.

Ukrayna’nın bu maddeler üzerinde güçlü bir müzakere pozisyonundan konuşmasını sağlamak istediklerini vurgulayan Wadephul, şöyle devam etti:

"Hangi uzlaşmaları yapacağına karar verecek olan Ukrayna’dır. Rusya’nın aynı şekilde kendi kararlarını vereceği gibi. Biz burada hakem değiliz ancak biz Ukrayna’nın avukatıyız. Çünkü Ukrayna kendi özgürlüğünü ve Avrupa’nın özgürlüğünü savunuyor."

Wadephul, Almanya’nın tutumunun bu konuda Avrupa’nın tutumu olduğunu ve Ukrayna’yı desteklediklerini kaydetti.

UNICEF: Gazze'de ateşkese rağmen her gün 2 çocuk İsrail saldırılarında öldü

Pires, Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi'nin haftalık basın toplantısında değerlendirmelerde bulundu.

Ateşkese rağmen dün Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail'in düzenlediği hava saldırısında bir kız çocuğunun, bir önceki gün de Gazze kentinde 7 çocuğun öldürüldüğünün bildirildiğini hatırlatan Pires, "Ateşkesin yürürlükte olduğu 11 Ekim'den bu yana, Gazze Şeridi'ndeki (İsrail'in saldırıları) çatışmayla ilgili olaylarda en az 67 çocuk öldürüldü, onlarcası da yaralandı. Bu, ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana her gün ortalama 2 çocuğun öldürüldüğü anlamına geliyor." dedi.

Pires, bu rakamların sadece bir istatistik olmadığını, her birinin ailesi ve hayali olduğunu dile getirdi.

Gazzeli çocuklara acımasızca bir gerçeklik dayatıldığını kaydeden Pires, "Onlar için güvenli bir yer yok ve dünya acılarını normalleştirmeye devam edemez." diye konuştu.

Pires, UNICEF'in Gazze'de geniş çaplı müdahalede bulunduğunun ancak bunun hala yeterli olmadığının altını çizdi.

"Yardım ve gerçekten ihtiyaç duyulan destek daha hızlı ulaşsaydı çok daha fazlasını yapabilirdik." diyen Pires, özellikle çadırlarda yaşayan ve zorlu kış şartlarıyla yüzleşen yüz binlerce çocuğun olduğunu söyledi.

Pires, Gazzeli çocukların gece boyunca ısıtma, yalıtım ve battaniye olmadan üşüdüğüne dikkati çekti.

UNICEF Sözcüsü Pires, bir soru üzerine Gazze Şeridi'ndeki hava saldırılarının İsrail ordusu tarafından düzenlendiğini teyit etti.

Belçika'da Charleroi Havalimanı 26 Kasım'da yapılacak tüm uçuşları iptal etti

Charleroi Havalimanından yapılan açıklamada, 26 Kasım tarihinde Belçika genelinde grev yapılacağı, havalimanında görevli personelin de greve katılmasının beklendiği belirtildi.

Grev nedeniyle havalimanında operasyonların güvenli biçimde gerçekleştirilmesini sağlayacak sayıda personel bulunmayacağı, bu nedenle gidiş ve geliş yönlü uçuşların yapılmayacağı bildirildi.

Açıklamada, hava yolu şirketlerinin, 26 Kasım'da Charleroi üzerinden planlanan uçuşlar için seçenekleri görüşmek üzere yolcularla irtibata geçeceği ifade edildi.

Dün de Brüksel Havalimanı yönetimi benzer bir karar almıştı.

Belçika'da sendikalar, hükümetin tasarruf tedbirlerine karşı 24, 25 ve 26 Kasım tarihlerinde "Kasım Çağrısı" adı altında 3 günlük grev kararı aldı.

Sendikalar, hükümetin sosyal harcamalarda yapmayı planladığı kesintileri ve uygulayacağı kemer sıkma politikalarını sert biçimde eleştiriyor. Bu çerçevede, Belçika'da yıl içinde çok sayıda grev yapılmış, uçuşlar gerçekleştirilememiş ve hayat durma noktasına gelmişti.

Rusya: Ukrayna'da bir haftada 16 yerleşim yeri kontrolümüze geçti

Bakanlıktan, Rusya Silahlı Kuvvetlerinin 15-21 Kasım'da Ukrayna'daki eylemlerine ilişkin yazılı açıklama yapıldı.

Son bir haftada Ukrayna'da 16 yerleşim yerinin Rus ordusunca ele geçirildiği bildirilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Birliklerimiz, kararlı eylemleri sonucunda Dnipropetrovsk bölgesinde Gay, Neçayevka ve Radostnoye, Zaporijya bölgesinde Yablokovo, Rovnopolye, Veseloye ve Malaya Tokmaçka, Donetsk Halk Cumhuriyeti'nde Platonovka, Novoselovka, Stavki, Maslyakovka ve Yampol, Harkiv bölgesinde de Dvureçanskoye, Tsegalnoye, Petropavlovka yerleşim yerleri ile Kupyansk kentini kurtardı."

Bakanlığın açıklamasında ayrıca, savaşın başlangıcından bu yana Ukrayna ordusuna ait 668 uçak, 283 helikopter, yaklaşık 97 bin 600'ü aşkın insansız hava aracı, 637 hava savunma füze sistemi, 26 bin 156 tank ve zırhlı araç, 1618 çok namlulu roketatar, 31 bin 452 fazla obüs ve havan topu ile 47 binden fazla özel askeri aracın imha edildiği aktarıldı.

Soykırımın yükü Gazzeli kadınların omzunda

Gazze’de iki yıla yaklaşan soykırım, dünyaya çoğunlukla yıkılmış binalar, toplu mezarlar ve açlık kuyrukları üzerinden anlatıldı. Oysa bu büyük yıkımın bir de daha sessiz ama çok daha derin bir yüzü var. Birleşmiş Milletler Kadın Birimi’nin (UN Women) son verilerine göre, Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de 28 binden fazla kadın ve kız çocuğu şehit edildi. Bu, ortalama her saat başı bir kadın ve bir kız çocuğunun saldırılarda hayatını kaybetmesi anlamına geliyor.

BM mekanizmaları, bu tabloyu “kadınlar üzerinde orantısız bir yıkım” ve “sistematik bir imha riski” olarak tanımlıyor.

Öte yandan vahşi İsrail soykırımı sadece can alan bombalarla değil, suyu, elektriği, gıdayı ve işi ortadan kaldıran kuşatma politikalarıyla da ilerledi. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) hesaplamalarına göre, Filistin’de yoksulluk oranı 2024’te yüzde 74’ü aştı. 4 milyondan fazla insan yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

Uluslararası Çalışma Örgütü (International Labour Organization – ILO), savaşın ilk yılında Filistin genelinde yaklaşık yarım milyon işin kaybedildiğini, bunun çok büyük bir kısmının Gazze kaynaklı olduğunu bildiriyor.

Bu çöküşün ortasında hayat, çoğu zaman resmi kayıtların görmediği, istatistik tablolarına yansımayan bir yerde yeniden kuruluyor. Sokaklar tanklara ve insansız hava araçlarına terk edilirken, Gazze’nin dar odalarında fırınlar yanıyor, dikiş makineleri çalışıyor, plastik poşetlere doldurulan gıda paketleri diziliyor. Bu yeni dünyanın merkezinde ise çoğunlukla kadınlar var.

Soykırım ortasında ayakta duran Gazzeli kadınlar

Gazze’de savaş öncesi dönemde de kadınlar, özellikle ev içi küçük işletmeler ve kayıt dışı işler üzerinden ekonomiye yüksek oranda katılıyordu. Çeşitli araştırmalar, kadınların tekstil, gıda işleme, el sanatları ve paketleme gibi alanlarda ev tabanlı üretimin ana taşıyıcısı olduğunu, bu sektörlerin hem aile gelirine katkı sağladığını hem de toplumsal cinsiyet temelli gelir uçurumunu kısmen daralttığını ortaya koyuyordu.

Barbar İsrail saldırılarıyla birlikte bu kırılgan yapı tamamen çöktü. Fabrikalar, atölyeler, dükkanlar ya bombalandı ya da kuşatma altında çalışamaz hale geldi. Uluslararası raporlar, Gazze’de özel sektör istihdamının neredeyse tamamen durduğunu, ücretli işlerin yerini hayatta kalmaya dönük “geçim faaliyetlerinin” aldığını kaydediyor.

Böyle bir tabloda, gelir getiren her küçük fırsat, özellikle de evden yapılabilen işler, aileler için can simidi haline geldi.

Bir yandan bombardımanlar sürerken, diğer yandan kadınlar çadırlarda ya da yıkık binaların alt katlarında kendi mikro işletmelerini kurdu. Basit fırınlarda ekmek ve tandır pidesi pişirip komşulara satanlar, dikiş makinesini enkazdan kurtarıp başörtüsü, çocuk kıyafeti, yorgan dikenler, tedarik edilebilen un, bakliyat ve konserve ile küçük gıda paketleri hazırlayanlar… Bir kısmı da sağlıkçıların yönettiği gönüllü ağların parçası olarak gazlı bez, bez maske, basit bandaj gibi tıbbi malzemelerin hazırlanmasına katkı veriyor.

Bu üretim, resmi istatistiklerde görünmüyor. Bankalarda hesabı, devletten ruhsatı, belediyeden kaydı yok. Ancak BM Kadım Birimi ve diğer BM birimlerinin sahadaki gözlemlerine göre, Gazze’de bugün ayakta kalan hanelerin önemli bir kısmı, tam da bu görünmez ev içi üretim halkaları sayesinde hayatta kalıyor.

Savaş öncesi dönemde home-office (Evden çalışma) çalışan bir terzi, bugün çadır kampında bütün bir bloğun elbise tamirini üstlenebiliyor. Ailesiyle birlikte göç etmek zorunda kalan bir kadın, artık sadece kendi çocuklarına değil, etrafındaki onlarca çocuğa da ekmek yaparak yaşamını sürdürüyor.

Toplu mutfakların, geleneksel “tekiye” aşevlerinin ve uluslararası yardımla desteklenen fırınların büyük bölümünde de, kazanların başında yine kadınlar var. Bu merkezler, hem açlıkla mücadelede son savunma hattı, hem de kadın emeğinin kolektif örgütlendiği yeni alanlar olarak öne çıkıyor.

Direnen Gazzeli kadınlar...

BM Kadın Birimi'nin yürüttüğü çalışmalar, Gazze’de krizin en ağır sonuçlarını kadınların yaşadığını ortaya koydu. Ekim 2023’ten kısa bir süre sonra yapılan ilk değerlendirme, yaklaşık yarım milyon kadın ve kız çocuğunun yerinden edildiğini ve bunların önemli bir kısmının kadın başkanlığında haneler olduğunu gösterdi.

Aynı programın verileri, bugün bir milyondan fazla kadın ve kız çocuğunun neredeyse hiç gıdaya, temiz suya, hijyen ürünlerine ve güvenli tuvaletlere erişemediğini, “felaket düzeyinde açlıkla” yüz yüze olduğunu belirtiyor.

Bu tablo, ev içi üretim ağlarının üzerine kurulduğu zemini de açıklıyor. Kadınlar, bir yandan aile için yiyecek bulmaya, su taşımaya, çocuk ve yaşlı bakımı için saatler harcamaya, çadırların içini temiz tutmaya, güvenlik tehditlerini yönetmeye çalışırken, diğer yandan da günün kalan kısmında ek gelir yaratmak için üretim yapıyor. Dünya Gıda Programı (WFP) ve BM Kadın’ın ortak çalışmalarında, kadınların çoğu zaman “en son yiyen” bireyler olduğu, çocukları ve eşleri doyurmadan sofraya oturmadıkları vurgulanıyor.

Bir başka deyişle, Gazze’de kadınlar sadece işletme sahibi, işçi ya da girişimci değil, aynı anda aşçı, su taşıyıcı, psikolog, öğretmen, hemşire ve güvenlik sorumlusu. 

Bu yeni dünyanın ortak özelliği, resmi hiçbir koruma mekanizması tarafından tanınmaması. İş kazası, hastalık, gebelik, bakım yükü… Hiçbiri için sosyal güvence yok. Yine de kadınların anlattığı hikayeler, “hiç yoktan iyidir” çizgisinin ötesine geçiyor.

Soykırımım başladığı ilk aylarında her şeyini kaybeden, bugün ise kendi imkanlarıyla kurduğu küçük fırında hem komşulara ekmek satan hem de yetimhanelere ücretsiz ürün gönderen kadınlar var. Benzer şekilde, dikiş atölyesini kaybettikten sonra çadırında küçük bir dikiş köşesi kuran ve komşu kadınlara da iş öğreten, böylece mahalle ölçeğinde bir üretim kooperatifinin çekirdeğini atan örnekler çoğalıyor.