Dünyadan Haberler - 3

Trump'ın İsrail parlamentosundaki hitabında "Filistin'in tanıyın" pankartları açan milletvekilleri zorla dışarı çıkarıldı

Trump, İsrail parlamentosuna hitap ettiği sırada milletvekilleri Avde ve Cassif, Filistin'in tanınmasını talep eden pankartlar açtı.

"Filistin'i tanıyın" yazılı pankartları tutan ve sloganlar atan Avde ile Cassif, salondakilerin fiziksel müdahalesiyle dışarı çıkarıldı.

İşgalci İsrail'in meclisinde ABD Başkanı Trump'a protesto.

"Filistin'i tanıyın" pankartı açan 2 milletvekili salondan çıkarıldı. pic.twitter.com/Pn6wqTOsx2

— TRT HABER (@trthaber) October 13, 2025

Trump, Avde ve Cassif'in zorla dışarı çıkarılmasının ardından "Bu çok etkili oldu." dedi.

Filistin asıllı milletvekili Eymen Avde, daha sonra ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformundan, "Filistin'i tanıyın." yazılı pankartı tuttuğu fotoğrafını paylaştı.

Avde, "Beni, tüm uluslararası toplumun hemfikir olduğu bir talepte bulunduğum için salondan çıkardılar. Bu talep, Filistin devletinin tanınmasıydı. Bu basit gerçek kabul edilmeli; burada iki halk var ve ikisi de hiçbir yere gitmiyor." ifadesini kullandı.

İran, askeri saldırı ihtimaline karşı tam teyakkuzda olduğunu vurguladı

Bekayi, başkent Tahran’daki Dışişleri Bakanlığı binasında düzenlediği basın toplantısında, ülkesinin dış politika gündemine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

İran'ın haziranda İsrail ve ABD'nin saldırılarına karşı kendini savunduğunu hatırlatarak, sonraki süreçte de askeri yeteneklerini güçlendirmek ve saldırı ihtimalinin önüne geçmek için tüm kapasitelerini kullanmaya devam ettiklerini ifade etti.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında geçen hafta gerçekleşen bir telefon görüşmesinde, İsrail'in İran ile yeni bir çatışma istemediği yönünde mesaj verdiği yönündeki bilginin sorulması üzerine Bekayi, "Dost ülkelerin görüş ve önerilerini dikkatle dinliyoruz. Aynı zamanda, devam eden gelişmelere karşı tam bir teyakkuz halindeyiz ve siyonist rejimin aldatıcı sicili göz önüne alındığında, her düzeyde teyakkuz halinde olmanın elzem olduğuna inanıyoruz." diye konuştu.

Bekayi, İran'ın Şarm el-Şeyh'de düzenlene Gazze zirvesine aldığı daveti reddetmesinin sorulması üzerine "Mısır Cumhurbaşkanından (Abdulfettah es-Sisi) bir davet aldık ve davetin tüm yönleri dikkatlice incelendi. Herhangi bir kararın olumlu ve olumsuz yönleri tartıldı ve nihayetinde ülkenin çıkarlarına hizmet edecek bir karara vardık." dedi.

Afganistan ve Pakistan arasındaki çatışmaya ilişkin olarak da Bekayi, "Afganistan ve Pakistan bizim Müslüman komşularımızdır ve herhangi bir gerginliğin iki ülkenin sınırlarının ötesinde sonuçları olacaktır. Her iki taraf arasında diyalog çağrısında bulunduk." ifadelerini kullandı.

ABD ile nükleer konuda müzakere ihtimalini de değerlendiren Bekayi, haziranda müzakere süreci devam ederken saldırılara uğradıklarını hatırlatarak, ABD ile müzakere konusunda "acı bir deneyime" sahip olduklarını söyledi.

Buna karşılık diplomasiye kapıları kapatmadıklarını vurgulayan Bekayi, "Gelecekte, açık görüşlülükle ve İran'ın çıkarları ve çıkarları doğrultusunda, sistem hangi tarafla diplomasi ve diyaloğun ülkenin çıkarlarıyla uyumlu olduğu sonucuna varırsa, gerekli kararı onunla vereceğiz." değerlendirmesinde bulundu.

Filistinli esirler Türk televizyonlarında ilk kez TRT Haber'e konuştu

İsrail güçleri, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının ilk aşaması kapsamında aralarında müebbet hapis cezası alanların da bulunduğu 83 Filistinli esir serbest bıraktı

Katil İsrail'in serbest bıraktığı Filistinli esirler aileleriyle buluşuyor.

TRT Haber Batı Şeria'daki kavuşma anlarına tanıklık ediyor.

"Yasa dışı yargılama sonucu İsrail tarafından 10 senelik hapis cezasına mahkum edildim"

Serbest bırakılan Filistinli esirler yaşadıkları duyguları Türk televizyonlarında ilk kez TRT Haber'e anlattı:

"Başka bir hapishaneden Ofer Hapishanesi'ne getirildik. Son ana kadar nereye gittiğimizi bilmiyorduk. Serbest bırakılacağımızı söylemediler."

October 13, 2025

"İçeride durum çok zordu. Yasa dışı yargılama sonucu İsrail tarafından 10 senelik hapis cezasına mahkum edilmiştim. Kurtulduğum için mutluyum."

October 13, 2025

Hamas, Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması kapsamında 20 İsrailli esiri Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) heyetlerine teslim ederek tüm sağ İsrailli esirleri serbest bırakmıştı.

Filistin Esirler Medya Ofisi de İsrail'in ateşkes kapsamında salıvereceği müebbet hapis cezasına çarptırılan 250 Filistinli ile Ekim 2023'ten bu yana Gazze'den alıkoyduğu 1718 kişinin listesini yayımlamıştı.

Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump 9 Ekim'de, Mısır'da devam eden müzakerelerde İsrail ile Hamas'ın, Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'in ilk saatlerinde anlaşma devreye girmişti.

İsrail ordusunun anlaşmada belirtildiği üzere "sarı hat"ta çekilmesinin ardından Gazze Şeridi'nde ateşkesin aynı gün 12.00 itibarıyla yürürlüğe girdiği açıklanmıştı.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne 8 Ekim 2023'ten ateşkes anlaşmasına kadar geçen sürede düzenlediği saldırılarda 67 bin 682 kişi hayatını kaybetmiş, 170 bin 33 kişi yaralanmıştı.

Soykırımcı İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırılarında 67 bin 869 kişi hayatını kaybetti

Gazze'deki Sağlık Bakanlığı, yaptığı yazılı açıklamada, İsrail'in ateşkes sağlanıncaya kadar sürdürdüğü saldırılarında yaşanan can kayıpları, yaralanmalar ve enkazdan çıkarılanlara ilişkin son verileri paylaştı.

Açıklamada, Gazze’deki hastanelere son 24 saatte 60'ı yıkılan evlerin enkazından çıkarılan 63 kişinin cenazesi ve 39 yaralının ulaştığı ifade edildi.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne 8 Ekim 2023'te başladığı saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısının ise 67 bin 869'a, yaralıların sayısının 170 bin 105'e yükseldiği belirtildi.

Gazze Şeridi'nde enkaz altında hâlâ binlerce ölü olduğu belirtiliyor.

Mısır'da varılan anlaşma sonrası Gazze Şeridi'nde ateşkes 10 Ekim'de yerel saatle 12.00'de devreye girmişti.

Ordudan yapılan yazılı açıklamada, İsrail askerlerinin "sarı hat" olarak tanımlanan noktalara doğru kısmi çekilmesinin tamamlandığı belirtilmişti.

Almanya, Gazze'deki ateşkes için arabuluculuk yapan Türkiye, ABD, Katar ve Mısır'a teşekkür etti

Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamada, Steinmeier'in Türkiye, ABD, Katar, Mısır'ın esirlerin serbest bırakılması için gösterdikleri yorulmak bilmez çabalar dolayısıyla bu ülkelere teşekkürlerini sunduğu belirtildi.

Açıklamada, Mısır'da gerçekleşecek (Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi) zirvenin net taahhütle sonuçlanmasını uman Steinmeier'in, ülkesinin Orta Doğu'daki zorlu barış ve işbirliği sürecini aktif olarak desteklemeye hazır olduğunu yinelediği kaydedildi.

Gazze'de varılan ateşkes anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump, 9 Ekim'de, Mısır'da devam eden müzakerelerde, İsrail ile Hamas'ın, Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken, İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'in ilk saatlerinde anlaşma devreye girmişti.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne 8 Ekim 2023'ten ateşkes anlaşmasına kadar geçen sürede düzenlediği saldırılarda 67 bin 682 kişi hayatını kaybetmiş, 170 bin 33 kişi yaralanmıştı.

İsrail'in Ofer Hapishanesi'nden serbest bırakılan Filistinli esirlerin bir kısmı Ramallah'a ulaştı

Ofer Hapishanesi'nden serbest bırakılan Filistinli esirler Kızılhaç otobüsleriyle Beytuna beldesine, oradan da Ramallah'a getirildi.

Filistin resmi ajansı WAFA'da yer alan habere göre, İsrail, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının ilk aşaması kapsamında "müebbet hapse" mahkum ettiği 88 Filistinli esiri serbest bırakmıştı.

{ilgili-haber-922544}

Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump 9 Ekim'de, Mısır'da devam eden müzakerelerde İsrail ile Hamas'ın, Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'in ilk saatlerinde anlaşma devreye girmişti.

İsrail ordusunun anlaşmada belirtildiği üzere "sarı hat"ta çekilmesinin ardından Gazze Şeridi'nde ateşkesin aynı gün 12.00 itibarıyla yürürlüğe girdiği açıklanmıştı.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne 8 Ekim 2023'ten ateşkes anlaşmasına kadar geçen sürede düzenlediği saldırılarda 67 bin 682 kişi hayatını kaybetmiş, 170 bin 33 kişi yaralanmıştı.

AB, Gazze'deki ateşkesin başarılı olması için üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu açıkladı

Kallas, Amerikan X şirketinin sosyal medya platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, bugün Orta Doğu'da "nadir görülen bir umut anına" tanıklık edildiğini belirtti.

İsrailli esirlerin serbest bırakılmasının diplomasinin büyük başarısı ve barışa giden yolda "çok önemli dönüm noktası" olduğunu kaydeden Kallas, Gazze'de barışı güvenceye almanın "son derece karmaşık" olacağını vurguladı.

Kallas, Gazze'deki ateşkes planının başarıya ulaşması için uluslararası desteğin gerekli olduğuna işaret ederek, AB'nin bu konuda üzerine düşeni yapmaya hazır olduğu mesajını verdi.

AB'nin Refah Sınır Kapısı'ndaki Sınır Yardım Misyonunun (EUBAM) 15 Ekim'de görevine yeniden başlayacağını aktaran Kallas, bu misyonun ateşkesi desteklemede önemli rol oynayabileceğinin altını çizdi.

AB, Gazze'nin yeniden inşası için fon sağlayacak

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de X şirketinin sosyal medya platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, İsrailli esirlerin serbest bırakılmasının "yeni bir sayfa açılacağı" anlamına geldiğini belirterek, Avrupa'nın ABD, Katar, Mısır ve Türkiye'nin arabuluculuğunda yapılan ateşkes planına tam destek verdiğini kaydetti.

Von der Leyen, "Bugün Şarm el-Şeyh'te savaşın sona erdirilmesine ilişkin anlaşmanın nihai hale getirilmesi tarihi dönüm noktası olacaktır. Bu anlaşmanın başarısına, elimizdeki tüm araçlarla katkıda bulunmaya hazırız. Özellikle Filistin yönetiminin reformu ve yönetişim konularında destek sağlayarak." ifadelerini kullandı.

AB'nin Filistin için kurduğu bağışçı grubunda aktif rol alacaklarını bildiren von der Leyen, ayrıca Gazze'nin yeniden inşası için fon sağlayacaklarını belirtti.

Refah'taki EUBAM, 31 Ocak'ta İsrail ile Hamas arasında varılan ateşkes anlaşmasının ardından yeniden göreve başlamıştı.

İsrail'in Refah Sınır Kapısı'nı kapatmasının ardından 18 Mart'ta bazı AB Komisyon üyelerinin yaptığı ortak açıklamada, misyonun personel görevlendiremediği ve gelişmeleri beklemek üzere bölgede kaldığı belirtilmişti.

AB, 26 Haziran'da EUBAM ve EUPOL COPPS'un görev sürelerini 30 Haziran 2026'ya kadar uzatma kararı almıştı.

Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump, 9 Ekim'de Mısır'da devam eden müzakerelerde İsrail ile Hamas'ın, Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken, İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'in ilk saatlerinde anlaşma yürürlüğe girmişti.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne 8 Ekim 2023'ten ateşkes anlaşmasına kadar geçen sürede düzenlediği saldırılarda 67 bin 682 kişi hayatını kaybetmiş, 170 bin 33 kişi yaralanmıştı.

Gazze'deki Hükümet: Dün insani yardım yüklü 173 tır ulaştı

Gazze'deki Hükümetin Medya Ofisinden yapılan açıklamada, 12 Ekim Pazar günü Gazze Şeridi'ne giren yardımlarla ilgili bilgi verildi.

Ateşkes anlaşmasının ardındaki ilk günde Gazze Şeridi'ne sınır kapılarından insani yardım yüklü 173 tırın ulaştığı aktarılan açıklamada, söz konusu yardım tırlarından 3'ü mutfak tüpü ve 6'sının akaryakıt yüklü olduğu belirtildi.

İsrail'in soykırımı kapsamında uzun süre Gazze Şeridi'ne girişini engellediği temel ihtiyaç maddelerdeki yetersizliğe vurgu yapılan açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Gazze'ye ulaşan yardımların miktarı ihtiyaçlara oranla oldukça az. Bu yardımlar, 2,4 milyon nüfusa sahip Gazze Şeridi'ndeki temel ihtiyaçları asgari düzeyde bile karşılayamıyor. Gazze'nin daha fazla ve kesintisiz insani yardımlara ihtiyaç var."

Açıklamada, Gazze'nin acil akaryakıt, mutfak gazı ve gıda maddelerine ihtiyaç duyulduğu vurgulandı.

Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump 9 Ekim'de, Mısır'da devam eden müzakerelerde İsrail ile Hamas'ın, Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'in ilk saatlerinde anlaşma devreye girmişti.

İsrail ordusunun anlaşmada belirtildiği üzere "sarı hat"ta çekilmesinin ardından Gazze Şeridi'nde ateşkesin aynı gün 12.00 itibarıyla yürürlüğe girdiği açıklanmıştı.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne 8 Ekim 2023'ten ateşkes anlaşmasına kadar geçen sürede düzenlediği saldırılarda 67 bin 682 kişi hayatını kaybetmiş, 170 bin 33 kişi yaralanmıştı.

Ateşkes anlaşmasının ilk aşaması kapsamında 83 Filistinli esir serbest bırakıldı

Filistin resmi ajansı WAFA'da yer alan haberde, İsrail'in Gazze'deki ateşkes ve esir takası kapsamında işgal altındaki Batı Şeria'nın Ramallah kenti yakınlarında yer alan Ofer Hapishanesi'nden Filistinli esirleri salıverdiği belirtildi.

Haberde, ateşkes anlaşmasının ilk aşaması kapsamında "müebbet hapis cezası"na çarptırılan 83 Filistinlinin serbest kaldığı ifade edildi.

WAFA kısa bir süre sonra serbest bırakılanların sayısını 88 olarak güncelledi.

Hamas, Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması kapsamında 20 İsrailli esiri Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) heyetlerine teslim ederek tüm sağ İsrailli esirleri serbest bırakmıştı.

Filistin Esirler Medya Ofisi de İsrail'in ateşkes kapsamında salıvereceği müebbet hapis cezasına çarptırılan 250 Filistinli ile Ekim 2023'ten bu yana Gazze'den alıkoyduğu 1718 kişinin listesini yayımlamıştı.

Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump 9 Ekim'de, Mısır'da devam eden müzakerelerde İsrail ile Hamas'ın, Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'in ilk saatlerinde anlaşma devreye girmişti.

İsrail ordusunun anlaşmada belirtildiği üzere "sarı hat"ta çekilmesinin ardından Gazze Şeridi'nde ateşkesin aynı gün 12.00 itibarıyla yürürlüğe girdiği açıklanmıştı.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne 8 Ekim 2023'ten ateşkes anlaşmasına kadar geçen sürede düzenlediği saldırılarda 67 bin 682 kişi hayatını kaybetmiş, 170 bin 33 kişi yaralanmıştı.

Gazze'de, İsrail hapishanelerinden serbest bırakılacak Filistinli esirleri karşılama hazırlıkları yapılıyor

Gazze'deki hükümetin Basın Ofisinden yapılan açıklamada, ateşkes ve esir takası anlaşması kapsamında İsrail hapishanelerinden serbest bırakılacak Filistinliler için karşılama hazırlıkları yapıldığı belirtildi.

Özgürlüklerine kavuşacak Filistinli esirleri karşılama hazırlıklarında 7 binden fazla kişinin görev aldığı, İsrail hapishanelerinde uzun süre kalan Filistinli esirlere sağlık ve diğer bazı hizmetleri sunmak için gerekli hazırlıkların yapıldığı ifade edildi.

Filistin Kızılayından yapılan yazılı açıklamada ise işgal altındaki Batı Şeria'daki Ramallah kenti yakınlarında yer alan Ofer Hapishanesi'ndeki hasta bir esiri almak için ekip gönderdikleri aktarıldı.

Hamas, Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması kapsamında 20 İsrailli esiri Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) heyetlerine teslim ederek tüm sağ İsrailli esirleri serbest bırakmıştı.

Filistin Esirler Medya Ofisi de İsrail'in ateşkes kapsamında salıvereceği müebbet hapis cezasına çarptırılan 250 Filistinli ile Ekim 2023'ten bu yana Gazze'den alıkoyduğu 1718 Filistinlinin isim listesini yayınlamıştı.

Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump 9 Ekim'de, Mısır'da devam eden müzakerelerde İsrail ile Hamas'ın, Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'in ilk saatlerinde anlaşma devreye girmişti.

İsrail ordusunun anlaşmada belirtildiği üzere "sarı hat"ta çekilmesinin ardından Gazze Şeridi'nde ateşkesin aynı gün 12.00 itibarıyla yürürlüğe girdiği açıklanmıştı.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne 8 Ekim 2023'ten ateşkes anlaşmasına kadar geçen sürede düzenlediği saldırılarda 67 bin 682 kişi hayatını kaybetmiş, 170 bin 33 kişi yaralanmıştı.

Azerbaycan'ın milli şairi: Ahmet Cevad

"O şair gibi doğdu, şair gibi yaşadı ve şair gibi öldü."

Ahmet Cevad, 5 Mayıs 1892 tarihinde Azerbaycan'ın Gence şehri yakınlarındaki Şemkir bölgesinin Seyfeli köyünde dünyaya geldi. Köyündeki mollahanede Arap harfleriyle yazmayı ve Kur’an okumayı öğrendi. 6 yaşına geldiğinde babasını kaybeden Ahmet Cevad annesiyle birlikte Gence’deki üvey kardeşlerinin yanına gitmek zorunda kaldı.

Gence’de Şah Abbas Mescidi bünyesindeki medresede Arapça, Farsça ve Rusça öğrendi.

Tarih ve edebiyata önem veren Cevad, edebiyat öğretmeni Abdulla Sur’un tavsiyelerinden yararlandı. İlk şiirlerini de medrese yıllarında yazan Ahmet Cevad, çeşitli gazete ve dergilerde şiirlerini yayımlatmaya başladı.

Osmanlı ordusuna katıldı

1906 yılında başladığı medrese öğrenimini 1912 yılında tamamladı. O yıl Osmanlı Devleti Balkan Savaşı’na girmişti. Ahmet Cevad, eğitimci arkadaşı Abdulla Şaik’le birlikte “Kafkas Gönüllü Kıtası”na katılarak İstanbul’a gitti.

{ilgili-haber-886943}

Trakya’da Osmanlı askerleriyle birlikte Bulgar ordusuna karşı savaştı. İstanbul’da Mehmet Emin Yurdakul’la tanıştı. Yurduna dönünce Gence’de öğretmenliğe başladı.

“Olsun bizim bütün eller/ Kurban Türk’ün bayrağına!”

Ahmet Cevad, duygularını şiire dökerek halka moral vermeye çalışıyordu.

Gence’de 1914’te tarihinde yazdığı “Çırpınırdın Karadeniz” şiiri, o karanlık günlerde Türk dünyasına umut ışığı oldu:

Çırpınırdın Karadeniz,
Bakıp Türk’ün bayrağına.
“Ah” diyerdin, hiç ölmezdin
Düşebilsem ayağına!

İnciler dök gel yoluna
Sırmalar düz sağ soluna
Fırtınalar dursun yana
Selam Türk'ün bayrağına

Kafkaslardan esen yeller
imdi sana selam söyler
Olsun bütün Turan eller
Kurban Türk'ün bayrağına.

Ahmet Cevad, Birinci Dünya Savaşı yıllarında da Anadolu'da yaşananları yakından takip ederek çeşitli gazetelerde bu konuda haber ve makaleler yazdı.

Osmanlı askerlerine yardım götüren heyete katıldı

Bakü'de faaliyet gösteren "Müslüman Cemiyet-i Hayriyesi"ne üye olan Cevad, 1915'te Azerbaycan'dan Batum, Kars, Ardahan, Sarıkamış, Trabzon ve Erzurum'daki Türklere ve Rus ordusuna esir düşen Osmanlı askerlerine yardım götüren heyette yer aldı.

1915-1916 yıllarında Batum’da yaşadı ve öğretmenlik yaptı. Batum’da Süleyman Bey Recanizade’nin kızı Şükriye Hanım’la evlendi. 1916 yılında Bakü’de Koşma adlı ilk şiir kitabı yayımlandı.

“Bütün şiirleri, ana vatana, orduya ithaf edilmiştir"

Ziya Gökalp, 1918'de Yeni Mecmua'da kitapla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:

"Ruslarla savaştığımız sırada Kafkasya'da intişar eden bir şiir mecmuası elimize geçti. Koşma isimli bu kitabın nazımı Ahmet Cevad isminde bir Türk'tür. Bu milliyetperver şairin bütün şiirleri, Osmanlı Türklerine, ana vatana, orduya ithaf edilmiştir."

Kafkas İslam Ordusu

Ahmet Cevad, Osmanlı askerleriyle birlikte Bakü’nün Yasamal Dağı’ndaki mevzilerde Rus-Ermeni-İngiliz birlikleriyle savaştı. Nuri Paşa’nın ordusuyla birlikte 15 Eylül 1918 tarihinde Bakü’ye ilk girenler arasında yer aldı. Bakü alınınca, başkent bu şehre taşındı. Ahmet Cevad, "Koşma" kitabının bir nüshasını da Bakü'yü Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtaran Kafkas İslam Ordusu komutanı Nuri Paşa'ya hediye etti.

{ilgili-haber-919847}

1918-1920 Azerbaycan Cumhuriyeti dönemi, şairin sanatının en verimli dönemi denilebilir. Bu dönemde Azerbaycan Cumhuriyeti’ni öven, halka moral veren, coşkulu şiirler yazdı. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Türkçülük, çağdaşlık, Müslümanlık temelleri üzerinde yükselmesi ülküsünü savundu. 1919 yılında istiklal havası içinde ikinci şiir kitabı Dalga basıldı.

Bakü’den uzaklaştırıldı

Azerbaycan'ın bağımsızlığı döneminde de hem şiirler yazan hem de öğretmen ve gazeteci olarak çalışan Cevad, hükümetin milli marş müsabakasına katıldı. Cevad'ın, ünlü besteci Üzeyir Hacıbeyli tarafından bestelenen marşı beğenilse de Bolşevik ordusunun Azerbaycan'ı işgal etmesiyle kabul edilemedi.

Komünist yönetim döneminde ilk önce Bakü’den uzaklaştırıldı. Guba’da 1920- 1922 yılları arasında Milli Eğitim Müdürlüğü yaptı. 1922-1927 yılları arasında Azerbaycan Yüksek Pedagoji Enstitüsü Tarih ve Filoloji Bölümünde yükseköğrenim gördü. Enstitüde okurken 1924-1926 yılları arasında Bakü’de Edebiyat Cemiyeti/Derneğinin başkanlığını yapacak kadar ünlü bir şairdi. Yine aynı yıllarda İnkılap ve Medeniyyet dergisinin de yazı işleri müdürlüğünü yürüttü.

Öğretmen, doçent, editör, şube müdürü…

Şairin İstiklal Uğruna Şiirler kitabı 1928 yılında İstanbul’da basılınca Türkiye’deki ünü arttı ama hayatı daha da zorlaştı.

1930-1933 yıllarında Gence'de Azerbaycan Tarım Enstitüsünde Azerbaycan ve Rus dilleri kürsüsünde öğretmen, doçent ve kürsü başkanı olarak görevliydi. 1934'te Azerbaycan Devlet Neşriyyatının tercüme bölümünde editörlük; 1935-1936 yıllarında Azerbaycan stüdyosunda belgeseller düzenleyen şube müdürü olarak görev yaptı.

Kurşuna dizilerek öldürüldü

Türkiye’de şiirlerinin yayımlanması, Azerbaycan’ın bağımsızlığı için çalışmaları ve milliyetçi şiirleri dolayısıyla devamlı takip altındaydı.

Stalin’in "Büyük Temizlik" tasfiye hareketi sonucunda karşı devrimcilik ve Türkçülük suçlamalarıyla tutuklandı ve askeri mahkeme kararıyla ölüm cezasına çarptırıldı.

Ahmet Cevad, 13 Ekim 1937 tarihinde kurşuna dizilerek şehit edildi.

1955’te SSCB başsavcısı Ahmet Cevad’a karşı ileri sürülen bütün suçlamaların asılsız olduğunu belirtmiş; ancak hakkında beraat kararı öldürüldükten sonra çıktı.

“Yaşayan Türkçe Türk dünyasının ortak dili”

Ahmet Cevad, Türk dünyasının en etkili fikir adamı İsmail Gaspıralı’nın “dilde, fikirde işte birlik” prensibini benimsedi. Ziya Gökalp, Ömer Seyfeddin ve Ali Canip Yöntem’in kullandığı yaşayan Türkçenin, Türk dünyasının ortak dili olduğunu savundu.

"Azerbaycan! Ey kahraman evladın şanlı vatanı!”

Sovyetlerin dağılmasının ardından bağımsızlığını yeniden elde eden Azerbaycan’da parlamento 1993 yılında, Cevad'ın 1919’da kaleme aldığı ve Hacıbeyli'nin bestelediği marşı Azerbaycan Milli Marşı olarak kabul etti:

Azerbaycan, Azerbaycan!
Ey kahraman evladın şanlı vatanı!
Senden ötürü can vermeye cümle hazırız!
Senden ötürü kan dökmeye cümle kadiriz!
Üç renkli bayrağınla mesut yaşa

Grafik: Hafize Yurt Ateş

Batı Trakya Türklerinin eğitim hakları engelleniyor

Batı Trakya Türk Azınlığı Danışma Kurulu Başkanı ve İskeçe Seçilmiş Müftüsü Mustafa Trampa Batı Trakya'da azınlık eğitimine yönelik AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Yunanistan azınlık eğitimine her gün bir darbe indiriyor." dedi.

Trampa, Mizanlı'daki Türk azınlık ilkokulunun yeterli öğrenci sayısına rağmen açılmamasını ve İskeçe Azınlık Ortaokulu ile Lisesi Encümen Heyeti’nin okula alınmamasını "üzücü ve keyfi uygulamalar" olarak nitelendirdi.

{ilgili-haber-922402}

Mizanlı'daki okulun, Lozan Antlaşması'nın teminatı altında olan azınlık eğitimi hakları hiçe sayılarak kapalı tutulduğunu söyleyen Trampa, okulun 3 yıl önce öğrenci azlığı gerekçesiyle askıya alındığını, bu yıl en az 10 velinin resmi başvuru yapmasına rağmen okulun açılmamasının tamamen "siyasi" bir karar olduğunu vurguladı.

"Lozan Antlaşması’nda böyle bir yasak yok"

Başvuruların eksiksiz olduğuna işaret eden Trampa, "Evrakların eksik olduğu yönünde sonradan sunulan gerekçeler masa başında üretilmiş bahanelerdir. Yunan devleti, Lozan'dan doğan azınlık eğitim hakkını keyfi kararnamelerle kısıtlıyor." ifadelerini kullandı.

Yunanistan genelinde iki veya üç öğrencisi bulunan Yunan okullarının açık tutulduğuna dikkati çeken Trampa, "Batı Trakya'daki okullara gelince aynı uygulama yapılmıyor. Bu açık bir çelişkidir." dedi.

İskeçe Azınlık Ortaokulu ve Lisesi Encümen Heyeti üyelerinin okula girişlerinin engellenmesini de eleştiren Trampa, "Encümen heyetleri okulun sahibidir, yöneticisidir. Öğretmeni atar, maaşını öder, okulun tüm ihtiyaçlarını karşılar. Bu yetkiler Lozan'dan doğmaktadır." diye konuştu.

Yeni çıkarıldığı belirtilen bir düzenlemeyle encümen heyeti üyelerinin okul binalarına girişine kısıtlama getirildiğini belirten Trampa, "Lozan Antlaşması’nda böyle bir yasak yoktur. Bu uygulama tamamen keyfidir." ifadelerini kullandı.

Trampa, İstanbul'daki Rum azınlık okullarına da atıf yaparak "Acaba orada da okul yöneticilerine benzer kısıtlamalar getiriliyor mu?" sorusunu yöneltti.

Trampa, mütekabiliyet ilkesi gereği, Batı Trakya'da azınlık yöneticilerine kısıtlama uygulanıyorsa, benzer bir uygulamanın Türkiye'deki Rum azınlık okullarında da yapılıp yapılmadığının merak konusu olduğunu söyledi.

"Hukuk dışı ve keyfi bir uygulama" 

Velilerin sürekli huzursuzluk ortamından bıktığını dile getiren Trampa, bunun öğrenci sayısında düşüşe yol açtığını ifade etti.

Bazı Yunanlı eğitimcilerin de "psikolojik baskı yöntemleriyle" öğrencileri azınlık okullarından uzaklaştırmaya çalıştığını kaydeden Trampa, bunların tesadüf olmadığını ve planlı bir şekilde yürütüldüğünü söyledi.

Trampa, Yunanistan Eğitim Bakanlığı'na çağrıda bulunarak, "İki öğrencisi olan okulları açık tutan Yunan devleti, 10 öğrencisi olan Mizanlı okulunu neden kapalı tutuyor? Bu çifte standardı artık kabul etmiyoruz." ifadelerini kullandı.

İskeçe Azınlık Ortaokulu ve Lisesi Encümen Heyeti Başkanı Ozan Ahmetoğlu da, yeni eğitim yılında yöneticisi oldukları okula girişlerine izin verilmemesinin "hukuk dışı ve keyfi bir uygulama" olduğunu söyledi.

Ahmetoğlu, "Okulların açıldığı ilk günden bu yana bizlere, yani okulun yöneticisi olan Encümen Heyeti üyelerine, Eğitim Bakanlığının talimatı gereği okula giremeyeceğimiz söylendi. Oysa Encümen Heyetleri, Lozan Antlaşması ve ilgili mevzuatla güvence altına alınmış yasal yöneticilerdir." dedi.

Ahmetoğlu, söz konusu kararın Lozan Antlaşması'nın ruhuna aykırı olduğunu belirterek, mücadelelerinin demokratik ve yasal zeminde sürdürüleceğini vurguladı.