Dünyadan Haberler - 2

Yapay zeka ile eğitim verilen öğrenciler isyan etti

Staffordshire Üniversitesi öğrencileri, dijital kariyerlerine kapı açmasını umdukları bir dersin büyük bölümünün Yapay Zeka (YZ) tarafından verildiğini görünce, "bilgi ve keyiften mahrum bırakılmış" hissettiklerini belirtti.

Siber güvenlik uzmanı veya yazılım mühendisi olmak amacıyla devlet destekli çıraklık programına katılan 41 öğrenciden ikisi olan James ve Owen, geçen yıl aldıkları kodlama modülünde yaşadıklarını anlattı. James, bir dönem boyunca YZ tarafından üretilmiş slaytların, zaman zaman YZ seslendirmesiyle okunmasından sonra programa olan inancını kaybettiğini dile getirdi.

"Bize yasak, üniversiteye serbest"

Ekim 2024'te, ders sırasında öğretim görevlisiyle yaptığı bir yüzleşmede James, tepkisini net bir şekilde ortaya koydu:

"Eğer biz YZ tarafından üretilmiş bir ödevi teslim etsek, üniversiteden atılırız; ama bize bir YZ ders veriyor."

James, kariyerine yeniden başlamak için ayırdığı iki yılını, programı yürütenlerin "mümkün olan en ucuz yolla" hazırladığı bir kursta harcadığı için büyük endişe duyduğunu belirtti.

Öğrenciler, YZ materyalleri nedeniyle üniversite yetkilileriyle defalarca yüzleşti. Ancak üniversitenin bu yıl ders web sitesine yüklediği politika bildirimi, akademik profesyonellerin öğretimde YZ otomasyonunu kullanmasını meşrulaştıran bir çerçeve sunarak, uygulamanın devam ettiğini gösteriyor. Oysa üniversitenin resmi politikaları, öğrencilerin YZ kullanımını kısıtlıyor; YZ üretimi işi kendi eseri gibi sunan öğrencilerin akademik suistimalle karşı karşıya kalabileceğini belirtiyor.

Yapay zeka kullanımının belirtileri

James ve diğer öğrenciler, daha ilk derste, öğretim görevlisinin kendi sesinin YZ versiyonuyla okunan bir PowerPoint sunumu açmasıyla durumu "hemen hemen fark ettiklerini" söyledi.

Bu vakalar, giderek daha fazla üniversitenin ders materyali hazırlamak, kişiselleştirilmiş geri bildirim sağlamak ve hatta ders vermek için YZ araçlarını kullandığı bir döneme denk geliyor. Ancak öğrenciler için bu durum, dönüştürücü olmaktan çok demoralize edici bulunuyor. Uluslararası alanda da öğrenciler, Reddit gibi platformlarda öğretim görevlilerinin ChatGPT'den geri bildirim kopyalamasından veya derslerde YZ üretimi görseller kullanmasından şikayet ediyor.

Gazze'deki Filistin hükümeti: İsrail ordusu, Gazze'de Sarı Hat'tın yerini değiştirerek alanını genişletti

Gazze'deki hükümetin Medya Ofisinden yapılan yazılı açıklamada, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde düzenlediği saldırıların yanı sıra Sarı Hat'tın yerini değiştirerek Hamas ve İsrail arasında 10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkesi ihlal ettiği kaydedildi.

Açıklamada, "İsrail işgali, dün Gazze şehri ve Han Yunus'u hava saldırılarıyla hedef alarak gerçekleştirdiği ve 25 şehidin hayatını kaybettiği katliamla yetinmedi." ifadelerine yer verildi.

İsrail'in Gazze şehrinin doğusuna doğru yeni bir kara ihlali yaptığı ve ateşkesin açık bir şekilde ihlal edildiğine dikkat çekilen açıklamada, İsrail ordusunun "Sarı Hat'tın yerini değiştirerek kontrol ettiği bölgeyi Şuaf, Nezzaz ve Bağdat caddelerine doğru 300 metre daha genişlettiği" vurgulandı.

Açıklamada, Sarı Hat'tın yerinin değiştirilmesiyle çok sayıda ailenin kuşatma altında kaldığı, tankların ani ilerleyişi yüzünden bölgeden ayrılamayan ailelerin durumuna ilişkin bilgi alınamadığı aktarıldı.

Saldırılar sebebiyle çok sayıda Filistinli ailenin akıbetinin bilinmediği ifade edilen açıklamada, İsrail’in ateşkesin başladığı 10 Ekim'den bu yana yaklaşık 400 ateşkes ihlali gerçekleştirdiği, bu ihlallerde 300'den fazla Filistinlinin hayatını kaybettiği ve yüzlercesinin yaralandığı belirtildi.

Açıklamada, Gazze’deki saldırı ve ihlallerin insani durumu daha da ağırlaştırdığı vurgulanırken, "ateşkes anlaşmasının garantörler ve arabulucu ülkelerine, başta ABD Başkanı Donald Trump'a sorumluluk alma ve İsrail’i ateşkese uymaya zorlama" çağrısında bulunuldu.

ABD Kongresi raporu: Çin deniz altı kablolarını kesmeyi hedefleyen yeni kapasiteler geliştiriyor

Kongre'ye bağlı ABD-Çin Ekonomi ve Güvenlik İnceleme Komisyonu'nun raporunda Çin'in, gri bölge taktiği olarak deniz altı kablo kesme faaliyetlerine giderek daha fazla başvurduğu kaydedildi.

Raporda, Pekin yönetiminin askeri gücünü artırma ve olası bir savaşa hazırlık amacıyla deniz altı iletişim kablolarını devre dışı bırakmaya yönelik yeni teknolojiler geliştirdiği ve buna dair "güçlü kanıtların" olduğu vurgulandı.

Deniz altı kablolarının küresel iletişim altyapısının "bel kemiğini" oluşturduğu ifade edilen raporda, finansal işlemler, devlet hizmetleri, ticari faaliyetler ve askeri iletişim dahil küresel internet trafiğinin yüzde 95'inin bu bağlantı aracılığıyla sağlandığı bildirildi.

Raporda, 10 yılı aşkın bir süredir Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) ile bağlantılı araştırma kurumlarında çalışan Çinli bilim insanlarının deniz altı kablolarını kesmek için stratejiler üzerinde aktif olarak araştırmalar yürüttüğü aktarıldı.

Çinli bilim insanlarının Şubat 2025'te yaptıkları açıklamasına değinilen raporda, bilim insanlarının 13 bin fiti aşkın derinlikteki zırhlı kabloları kesebilen elektrikli kesme cihazını tanıttığı anımsatıldı.

Raporda, Çin bandıralı gemilerin Tayvan yakınlarında ve Baltık Denizi'nde "kritik öneme sahip deniz altı kablolarını daha önce sabote ettiği" hatırlatılırken, Pekin yönetiminin, Güney Çin Denizi'ndeki deniz altı kablolarının onarım sürecine de müdahale ettiği kaydedildi.

BM: Sıcaklığa bağlı ölüm oranı, 1990'lardan bu yana yüzde 63 arttı

BM Cenevre Ofisi, X sosyal medya platformundan konuya ilişkin paylaşım yaptı.

Paylaşımda, "Sıcaklığa bağlı ölüm oranı 1990'lardan bu yana yüzde 63 arttı." denildi.

Artan sıcaklıklar sadece istatistik olmadığının altı çizilen paylaşımda, bunların aynı zamanda risk altındaki hayatlar olduğuna da işaret edildi.

Kosova Meclisi feshedildi

Kosova Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada, Cumhurbaşkanı Osmani’nin imzasıyla meclisin feshedildiği bildirildi.

Osmani’nin feshetme kararı, ülkedeki siyasi parti liderleriyle yaptığı görüşmenin ardından alındı.

Kosova Cumhurbaşkanı Osmani, 9 Şubat’taki genel seçimin galibi Kendin Karar Al Hareketinin (Vetevendosje) Genel Başkanı Albin Kurti'nin Meclis'e sunduğu hükümetin 26 Ekim'de güvenoyu alamamasının ardından, hükümet kurma yetkisini aynı partiden Glauk Konjufca'ya vermişti.

Konjufca’nın sunduğu hükümet de 19 Kasım’da meclisten güvenoyu alamamıştı.

Osmani, düzenlediği basın toplantısında, siyasi parti liderleriyle yaptığı görüşmenin ardından ülkede erken genel seçimin 28 Aralık’ta düzenlenmesini kararlaştırdığını açıkladı.

9 Şubat'taki seçim

Kosova'da 9 Şubat'taki seçimin resmi sonuçlarına göre, 120 sandalyeli Meclis'teki 100 sandalyeden 48'ini Vetevendosje, 24'ünü Kosova Demokratik Partisi (PDK), 20'sini Kosova Demokratik Birliği (LDK), 8'ini Kosova Geleceği İçin İttifak (AAK)/NISMA kazanmıştı. Meclis'teki diğer 20 sandalye ise çoğunluk olmayan topluluklara ayrılıyor.

Meclis'in 15 Nisan'da başlayan oluşum süreci, meclis başkanı ve yardımcıları seçimi konusunda partiler arası yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle uzamış, 10 Ekim'de Sırp topluluğuna ayrılan başkan yardımcılığı seçiminin tamamlanmasının ardından yeni hükümet kurma sürecinin başlamasının önü açılmıştı.

2021'de başbakan seçilen Kurti, görev süresi sona ermesine rağmen yeni hükümet henüz kurulamadığı için başbakanlık görevini sürdürüyor.

Hamas'tan İsrail'in Gazze'deki ihlallerine ilişkin açıklama

Hamas Sözcüsü Hazım Kasım, İsrail ordusunun "sarı bölge" olarak tanımlanan alanlarda yayılması ve çok sayıda Filistinli aileyi muhasara altına almasına ilişkin yazılı açıklama yaptı.

Kasım, "İşgal güçleri, sarı hattı her gün batıya doğru kaydırmak suretiyle açık bir ihlalde bulunuyor; bunun sonucu olarak halkımız kitlesel şekilde yerinden ediliyor.” ifadelerini kullandı.

Hamaslı yetkili, "Sarı Hat" üzerindeki bu değişiminin, mutabık kalınan ateşkes anlaşmasına aykırı olduğunu kaydetti.

Kasım, arabuluculara, bu ihlalleri ivedilikle durdurması için İsrail'e baskı yapması çağrısında bulundu.

Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump, 9 Ekim'de Mısır'da devam eden müzakerelerde İsrail ile Hamas'ın Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken ateşkes, İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'de devreye girmişti.

İsrail ordusunun anlaşmada belirtildiği üzere "Sarı Hat"ta çekilmesinin ardından Gazze Şeridi'nde ateşkesin aynı gün 12.00 itibarıyla yürürlüğe girdiği açıklanmıştı.

NASA, kimliğine ilişkin tartışmaların sürdüğü "3I/ATLAS"ın kuyruklu yıldız olduğunu doğruladı

NASA, "3I/ATLAS"ın Güneş Sistemi'nden geçişi sırasında kaydedilen görüntülerini paylaştı.

ABD'de hükümetin kapanması nedeniyle görüntülerin gecikmeli şekilde paylaşıldığını belirten NASA yetkilileri, son dönemde ortaya atılan, gök cisminin "uzay aracı" olabileceği yönündeki iddiaları reddetti.

NASA'nın yöneticilerinden Amit Kshatriya, ajansın evrende Dünya dışındaki yaşamın araştırılmasına yönelik çabalarını sürdürdüğünü, ancak elde edilen bulguların "3I/Atlas"ın kuyruklu yıldız olduğunu gösterdiğini vurguladı.

James Webb Uzay Teleskobu da dahil olmak üzere NASA uzay araçlarının kuyruklu yıldıza ilişkin gözlemlerini sürdürmesi bekleniyor.

Temmuz ayında keşfedilen "3I/Atlas"ın Dünya'ya veya komşu gezegenlere herhangi bir tehdit oluşturmadığı belirtilirken, aralıkta Dünya'ya en yakın geçişini yaparak 269 milyon kilometre mesafeden geçeceği tahmin ediliyor.

İşgalci İsrail, Batı Şeria'da son iki yılda 1630 çocuğu gözaltına aldı

Filistin Esirler Cemiyeti, Filistin Kurtuluş Örgütüne bağlı Esirler ve Serbest Bırakılanlar Heyeti ile Zamir Esirleri Koruma Kurumu, 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü münasebetiyle yaptığı ortak açıklamada, İsrail ordusunun Filistinli çocuklar aleyhinde gerçekleştirdiği gözaltı ve alıkoymalara ilişkin bilgi verildi.

Ortak açıklamaya göre, İsrail'in Megiddo Hapishanesi'nde tutulan Ramallah'a bağlı Silvad beldesinden Filistinli çocuk Velid Halid Ahmed, maruz kaldığı açlık, yoksun bırakma politikaları ve kötü muamelenin ardından Mart 2025'te hayatını kaybetti.

Batı Şeria ve Kudüs'te iki yılda en az 1630 Filistinli çocuk, İsrail güçleri tarafından gözaltına alındı.

İsrail askerleri, Gazze Şeridi'nde iki yıl boyunca yürüttüğü saldırılarda çok sayıda çocuğu alıkoydu. Alıkonulan çocuklar "organize suçlara, zorla kaybetmeye ve yakınları tarafından ziyaret yasağına" maruz kaldı.

Bu nedenle, alıkonulan çocukların net sayısı bilinmiyor ve çocukların hedef alınması giderek artıyor.

Halihazırda 350 çocuk gözaltında

İsrail, halihazırda ikisi kız 350 çocuğu gözaltında tutuyor. Reşit olmayanların korunmasına ilişkin uluslararası normlarla tamamen çelişen koşullarda yaşayan gözaltındaki çocuklar, işkence, aç bırakma, tıbbi ihmal, sistematik gasp ve yoksun bırakmanın yanı sıra tecride maruz kalıyor.

İsrail askerleri çocuklara sistematik şekilde fiziksel ve psikolojik yıkım uyguluyor.

İsrail'in Gazze'ye saldırılarının başlamasından bu yana yaşanan ihlallerin benzeri görülmemiş şekilde arttığı gözlemleniyor.

Ayrıca, gözaltı, alıkoyma, öldürme, zorla kaybetme, yakınlarının ziyaretini engelleme ve eğitimden mahrum bırakılması yoluyla Filistinli çocuklar kapsamlı şekilde hedef alınıyor.

Çocuklar okulda ve sokakta gözaltına alınıyor

Gözaltına alınan ya da alıkonulan çocuklar, İsrail askerlerince düzenlenen baskınlar sırasında kontrol noktalarından, sokaklardan bazen de okuldan ya da çevresinden alınarak götürülüyor. Çocukların yaşını veya temel haklarını gözeten herhangi bir yasal işlem uygulanmıyor.

İsrail hapishanelerinden serbest bırakılan çocukların verdiği güncel ifadelerde, gözaltına alındıkları ilk andan itibaren ağır darp, tecrit ve kötü muameleye maruz kaldıkları belgelendi.

Çoğu çocuk en az bir tür fiziksel veya psikolojik işkenceyle karşı karşıya kaldı.

İsrail'in çocuklara karşı gerçekleştirdiği ihlaller, uluslararası hukuk ve çocukları korumaya ilişkin tüm sözleşmelerle çelişiyor.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırı başlattığı Ekim 2023'ten bu yana işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te de Filistinlilere yönelik gözaltı, baskın ve saldırılarda artış yaşanıyor.

Bu sürede Filistin topraklarını gasbeden İsrailliler ile İsrail ordusunun saldırıları sonucu 1076 Filistinli hayatını kaybetti, 10 bin 700'den fazla kişi yaralandı, 20 bin 500'den fazla kişi gözaltına alındı.

Ukrayna, Rusya'dan bin askerin cenazesini teslim aldığını duyurdu

Merkeze ait Telegram hesabından yapılan yazılı açıklamada, Rusya-Ukrayna Savaşı'nda yaşamını yitiren 1000 Ukraynalı askerin naaşının Ukrayna'ya teslim edildiği belirtildi.

Açıklamada, "Rusya tarafı, Ukraynalı askerlere ait olduğunu belirttiği 1000 cenazenin Ukrayna'ya gönderildiğini duyurdu." ifadesine yer verildi.

Ölen askerlerin kimliklerinin tespit edilmesi için çalışmaların başlatılacağı aktarılan açıklamada, "Kolluk kuvvetleri, İçişleri Bakanlığına bağlı uzman kurumlarla birlikte gerekli tüm incelemeleri gerçekleştirecek ve iade edilen cesetlerin kimliklerini tespit edecektir." denildi.

Rusya, Ukrayna'dan 30 cenaze teslim aldı

Rus haber ajansı Tass’a konuşan isimsiz kaynak, Ukrayna’ya bin asker cenazesinin teslim edildiğini belirterek, "Ukrayna tarafı da 30 Rus askerin cenazesini teslim etti." ifadesini kullandı.

Bangladeş'te tarafsız geçiş hükümeti sistemi yeniden yürürlüğe girdi

Bangladeş yerel basınında yer alan haberlere göre, Bangladeş Yüksek Mahkemesi, ülkede iktidar değişimlerinde uygulanan tarafsız geçiş hükümeti sisteminin yeniden yürürlüğe girmesine karar verdi.

Kararı açıklayan Yüksek Mahkeme Başkanı Syed Refaat Ahmed, böylece mahkemenin 2011'de Bangladeş'in eski Başbakanı Şeyh Hasina Vecid döneminde verdiği önceki hükmü iptal etmiş oldu.

Bangladeş Başsavcısı Md Asaduzzaman, gazetecilere yaptığı açıklamada, söz konusu kararın eski geçiş hükümeti sistemini yeniden tesis ettiğini belirterek bir sonraki parlamentonun feshedilmesinden 15 gün sonra yürürlüğe gireceğini aktardı.

Ülkede iktidar değişimlerinde uygulanan tarafsız geçiş hükümeti sisteminin kaldırılmasına ilişkin karar, Hasina dönemindeki siyasi krizde rol aldığı iddiasıyla tutuklanarak cezaevine gönderilen dönemin Yüksek Mahkeme Başkanı Khairul Haque liderliğinde verilmişti.

Hasina hükümeti, diğer siyasi partilerin yoğun muhalefetine rağmen sistemi yürürlükten kaldırmıştı.

Ne olmuştu?

Bangladeş'te 1971'deki Bağımsızlık Savaşı'nda görev alan kişilerin çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararının ardından temmuz ortasında öğrencilerin başını çektiği protestolar başlamıştı. Yüksek Mahkemenin temmuz sonunda kontenjan kotası oranlarını düşürmesiyle protestolara son verildiği duyurulmuştu.

Gösterilerdeki şiddet olaylarından sorumlu tutulan Cemaat-i İslami Partisi ve öğrenci kanadının yasaklanmasının ardından protestocular, bu kez de gösterilerde yaşamını yitirenler için "adalet" çağrısıyla sokaklara dökülmüştü.

Bangladeş'teki gösteriler sırasında şiddet olaylarında yüzlerce kişi hayatını kaybetmiş, binlerce kişi gözaltına alınmıştı.

Şiddet olayları artarak devam ederken Başbakan Şeyh Hasina, resmi konutundan ayrılarak askeri helikopterle Hindistan'a gitmiş, bu sırada göstericiler Başbakan'ın resmi konutunu basmıştı.

Nobel ödüllü Muhammed Yunus, 8 Ağustos 2024'te geçici hükümet başkanı olarak yemin edip göreve başlamıştı.

Rusya: Zaporijya bölgesinde Veseloye yerleşim birimini ele geçirdik

Bakanlıktan yapılan açıklamada, Rusya Silahlı Kuvvetlerinin Ukrayna'daki eylemleri hakkında bilgi paylaşıldı.

Rus güçlerinin Ukrayna'daki cephe hattının tüm yönlerinde ilerleme kaydettiği belirtilen açıklamada, "Doğu askeri grubu birlikleri, aktif eylemleri sonucunda Zaporijya bölgesinde Veseloye yerleşim birimini kurtardı." ifadesi kullanıldı.

Bakanlığın açıklamasında ayrıca, son 24 saatte İngiliz yapımı 4 adet "Storm Shadow" (Fırtına Gölgesi) seyir füzesinin hava savunma sistemlerince vurulduğu kaydedildi.

Rusya Savunma Bakanlığı, 18 Kasım'da Ukrayna'daki Harkiv bölgesinde Tsegalnoye, Dnipropetrovsk bölgesinde de Neçayevka yerleşim birimlerini ele geçirdiklerini bildirmişti.

Endonezya'da yanardağ patlamasının ardından mahsur kalan 178 dağcı kurtarıldı

Semeru Yanardağı'ndaki patlamanın ardından en yüksek seviyedeki alarm durumu devam ediyor.

Antara News'ün haberine göre, Endonezya Ulusal Arama Kurtarma Ajansından (BASARNAS) yapılan açıklamada, yanardağdaki patlamanın ardından dün, dağ yolunda 178 kişinin mahsur kaldığı belirtildi.

Açıklamada, 178 dağcıya ulaşıldığı ve yanardağda 2 bin 400 metre rakımda krater gölünün bulunduğu Ranu Kumbolo bölgesinden inişlerine yardımcı olunacağı ifade edildi.

Öte yandan, Endonezya Ulusal Afet Yönetim Ajansı (BNPB), Lumajang bölgesindeki 300 kişinin tahliye edildiğini duyurdu.

Yetkililer, Semeru Yanardağı'nın faaliyetinin dün yerel saatle 18.11'de sona erdiğini ancak alarm durumunun süreceğini belirtti.

Java Adası'nın doğusunda Lumajang ve Malang bölgelerinin sınırında yer alan Semeru Yanardağı'nda dün yerel saatle 06.11'de patlama meydana gelmiş, 800 metre yüksekliğe kül püskürmüştü.

Bromo Tengger Semeru Milli Parkı'nın bir parçasını oluşturan Semeru Yanardağı, Java Adası'ndaki en aktif yanardağlardan biri olarak biliniyor.